Uyuz böceği olarak bilinen 0,3-0,5 mm boyutunda Sarcoptes maytlarının (Sarcoptes scabiei von hominis)neden olduğu kaşıntılı, bulaşıcı, parazitik bir deri hastalığıdır. Deri altında küçük çukurlar açarak buraya yumurta bırakırlar. Hızlı yumurtlama potansiyelleri vardır. Bu sebeple tedavi süresi uzun sürmektedir. İlk dönemde (kuluçka) kızarıklıklarla kendini belli eder, ikinci dönemde kızarıklıklarla beraber kabarcıklı minik keseler belirir. Vücutta en çok görülen yerler bilek, parmak araları, koltuk altı, üst bacak, karın gibi kaba et bölgeleridir. Cilt sorunlarının yanı sıra kan dolaşımını da etkileyerek vücutta farklı sorunlara yol açabilmektedir.
Eski dönemlerde hayvanlarla temas, olumsuz yaşam koşulları sebebiyle çok fazla görülürken zaman içerisinde hijyen kuralları ve kişisel temizlik ile önlenmiştir. Son yıllarda özellikle çocuklarda ve toplu ortamlarda çalışan kişilerde görülme sıklığı artmıştır. Geleneksel tedavilerine bakıldığında kükürt içeren sabunlar, ardıç katranı, andızotu kökü, kükürt ve sirkeli, kireç ve sirkeli karışımlar karşımıza çıkmaktadır. Günümüzde verilen tıbbi tedavinin uygulanması önerilmekte ihtiyaç halinde çeşitli karışımların koruyucu etkileri tercih edilmektedir.
Tıbbi bitkilerin akar, mayt, parazit gibi mikroorganizmalara karşı antiseptik, antimikrobiyal etkileri oldukça fazladır. Aromatik etken maddeleri yüksek olanların koku ile kaçırma özellikleri daha literatürde yer almaktadır. Kekik, biberiye, çay ağacı, anason gibi kuvvetli bitki uçucu yağları uyuz tedavisinde yumurtaları azaltıcı olarak bildirilmiştir. Sabit bir yağ (zeytinyağı gibi) ile karışım yapılarak masaj şeklinde ya da gül suyu, lavanta suyu gibi hidrolatlarla karıştırılarak sprey formunda kullanılabilmektedir. Bu sprey karışım el dezenfektanı olarak da kullanılabilmektedir.
Sabit yağlardan özellikle akşam çiçeğinde birkaç gün bekletilerek elde edilen sarı kantaron yağı kaşıntı sebebiyle meydana gelen yaralarda oldukça etkilidir. Kantaron bitkisi bulunamazsa tentüründen birkaç damla akşam çiçeği yağına eklenerek kullanılabilir. Tedavi sürecinde rahatlama için yıkama suları kullanılabilir. Melisa ya da aynısefa bitkilerinden elde edilen infüzyon (sıcak suda bekletilerek) elde edilen çay bu amaçla kullanılabilmektedir. Nane, biberiye, adaçayı ve kekik karışımından elde edilen çay banyo sularına eklenerek kaşıntı giderici ve rahatlatıcı olarak kullanılabilmektedir. Sıcak suda bekletilecek 1 avuç yulaf ezmesi süzülerek ya da soğanlardan kaynatılarak elde edilen su da banyo suyuna eklenerek rahatlatıcı olarak kullanılabilmektedir.
Uyuz hastalığının tedavisinin uzun süreli oldu unutulmamalı ve geçmiş gibi düşünülse dahi bir süre koruyucu uygulamalar yapılmalıdır.
Bilgiler öneri amaçlıdır. Yağ ve bitkilerin kullanımı yaş ve hassasiyete göre değişebilir. Uzman kontrolünde kullanılması önerilir.
Gebelik ve kronik rahatsızlık durumlarında herhangi bitkisel bir ürün kullanılması önerilmez.
Şifa olsun..