Haber 365
Haberlere Hızlı Erişin Son Dakika Haberleri ve Gelişmeleri Anında, Herkesten Önce Öğrenmek İçin;
Takip Et
Küresel Demokrasi Krizi
Hasan Birgül
Küresel Demokrasi Krizi
15.01.2021 Cuma 15:12

Gündem ve öncelikler öylesine hızlı deÄŸiÅŸiyor ki zamanın ruhunu kaybetmek üzereyiz. Dünyanın son yirmi bir yılda geçirdiÄŸi deÄŸiÅŸimi özetleyen kelime sürattir. Geçen hafta tüm dünyada yankı uyandıran Capitol Hill baskının üzerinde 9 gün geçti. KüçülmüÅŸ bir dünyada hızlanmış bir deÄŸiÅŸim ortamında yaşıyor gibiyiz. Dünya ve ABD politikası da bu deÄŸiÅŸime ayak uydurmuÅŸ durumda düÅŸünsenize kongre basıldı ve 20 Ocak yemin töreninde ulusal marşı Lady Gaga’nın seslendireceÄŸi açıklandı. Åžaşırtıcı ve hayret verici bir zamandayız. Çatışmalar, baskınlar, barışmalar, ayrılmalar, birleÅŸmeler birbiri ardına geliyor. Sistemde rol oynayan aktörlerde deÄŸiÅŸiyor bir yandan. Artık dünyayı sadece devletler ve diplomatik iliÅŸkiler düzleminde incelemeye çalışmakta büyük bir zafiyet göstergesi olmuÅŸ durumda.

Geçen hafta Capitol Hill’e yapılan baskını geniÅŸ bir perspektifte yazmak istedim.  Capitol Hill binasının iç odalarına giren bazı eylemciler, bir dereceye kadar iÅŸbirliÄŸiyle hareket eden milis gruplarının üyeleri gibi görünüyorlardı. Taktik teçhizat giyen, iletiÅŸim kurmak için el radyoları ve kulaklıklar kullanarak, organize bir ÅŸekilde bir saldırı gerçekleÅŸtirdiler. Capitol'deki aşırı saÄŸ gruplar arasında Yemin Muhafızları, Üç Yüzdeler, Proud Boys ve Boogaloo Bois'in yanı sıra daha küçük yerel organizasyonlar da vardı. ABD'de önümüzdeki aylarda en önemli tartışmalardan biri geçtiÄŸimiz hafta Kongre baskınında da öne çıkan milis gruplar olacak.  ABD Kongresi’nin isyancılar tarafından basılması, kökeni on yıllardır uygulanan hangi politikaların sonucu olarak görebiliriz. Görünürdeki bu krizin ardında, hangi görünmez krizler var? Kongre basmaya giden yoldaki siyasi kriz, kimlik krizi, toplumsal kriz, demografik kriz ve iktisadi krizi de ele almalıyız.  Trump taraftarlarının demokrasinin mabedi olarak adlandırılan Capitol Hill’i basması, seçim kaybetmekten hoÅŸlanmayan bir baÅŸkanın koltuÄŸu bırakmamak için taraftarlarını sokaÄŸa dökmesiyle ifade edilemeyecek derecede önemli bir hadise.  Bu baskının ardından yılların birikmiÅŸ ve iç içe geçmiÅŸ krizleri de dikkat çekiyor. Demokrasilerin küresel problemleri üzerine yapılan araÅŸtırmaların tamamı günümüzde demokrasilerin askeri darbeler gibi aniden karşımıza çıkmadığını kademe kademe gerilediÄŸini aktarıyor. Dünyanın birçok ülkesinde serbest ve adil seçimler gibi demokrasinin en önemli unsurlarından biriyle iktidara gelen liderlerin zaman içinde popülist otoriter eÄŸilimler sergileyerek demokratik kurumlara saldırdıklarını gözlemliyoruz. Larry Diamond’ın vurguladığı “Demokratik Durgunluk”, Batı liberal düzeninin uzun süredir gerilemekte olduÄŸuna iÅŸaret ediyor. Ancak demokrasinin krizi, sadece Avrupa ve ABD’de deÄŸil, dünyanın birçok ülkesinde vatandaÅŸlar ve siyasi seçkinler arasındaki artan iletiÅŸimsizlik, kutuplaÅŸma ve popülizmin yükseliÅŸi söz konusu olarak görülüyor. Küresel ekonomik kriz, güvenlik riskleri ve mülteci sorunu ile milliyetçilik, Danimarka, Ä°sveç ve Ä°ngiltere gibi en müreffeh ülkelerde bile popülist eÄŸilimlerin yükseldiÄŸini açık açık gösteriyor.

Savunma Bakan Vekili Christopher Miller geçen ay gerçekleÅŸtirilen toplantıda Pentagon'un aşırı saÄŸ gruplar ve nefret gruplarıyla ilgili politikalarının gözden geçirilmesini tavsiye etmiÅŸti. Tavsiyelerle dolu bir rapor Haziran ayında yayınlanacak gibi duruyor. 1990 yılında Basra Körfezi'nde bir amfibi taarruz gemisinde helikopter tamircisi olarak görev yapmış olan elli yaşındaki eski denizci Donovan Crowl, üniformalı adamlarla birlikte eylemcilerin arasındaydı. Capitol'de Crowl savaÅŸ kaskı, balistik gözlük ve el telsizi olan taktik yelek giyiyordu. Askeri kıyafetine ek olarak Crowl'un kolundaki bir yama onu Yemin Muhafızları'nın bir üyesi olarak tanımlayacağımızı bize gösterdi. 2009 yılında, Elmer Stewart Rhodes, Yale Hukuk Fakültesi mezunu ve eski bir Ordu paraÅŸütçüsü tarafından kurulan, Yemin Muhafızları ülke çapında bölümleri ile gevÅŸek organize hükümet karşıtı bir grup olarak aktif eylemler gerçekleÅŸtiriyor. Örgüt, on binlerce eski askeri yetkiliyi saflarına kattı. Örgüt görevinin Anayasa'yı savunmak olduÄŸunu söylerken, çok sayıda insan hakları grubu bu oluÅŸumu ülkedeki en büyük ve en tehlikeli aşırılık yanlısı gruplardan biri olarak yorumluyor. Yemin Muhafızları son yıllarda kolluk kuvvetleriyle çok sayıda silahlı çatışmaya karışmış ve bazı üyeleri ÅŸiddet veya diÄŸer suç faaliyetlerini tehdit etmekten suç duyurusunda bulunulmuÅŸtur. Grup son yıllarda Trump'ı destekledi ve bu yılın baÅŸlarında Twitter’a karşı dijital bir meydan okuma baÅŸlattı. Dijital Medyayı kitlesel olarak bir yapılanma merkezi haline getirmiÅŸ durumda. Pentagon’da üst düzey bir savunma yetkilisi gazetecilere verdiÄŸi demeçte, ordunun son bir yıl içinde hem faaliyet görevi olan askerler hem de gaziler arasında aşırılık yanlısı faaliyetlerde bir artış gördüÄŸünü, zira Amerikan toplumunun geniÅŸ bir kesimin siyasi açıdan kutuplaÅŸtığını belirtmiÅŸti. Asıl sorun Biden görevi devraldıktan sonra patlak verebilir izlenimini veriyor. Bir grup Demokrat senatör ve bağımsız Bernie Sanders PerÅŸembe günü Pentagon müfettiÅŸi General Sean O'Donnell'a gönderdiÄŸi bir mektupta, "Ordumuzdaki beyaz üstünlüÄŸü ve aşırılık yanlısı ideoloji meselesi yeni deÄŸil, ancak Capitol'e yapılan saldırı bu endiÅŸe verici eÄŸilimin derhal ele alınması gerektiÄŸini açıkça ortaya koyuyor." açıklaması Amerika’da suların durulmayacağını gösteriyor. FBI, Silahlı kuvvetler, güvenlik ve istihbarat teÅŸkilatlarının yanı sıra Capitol Polis ve Metropolitan Polis TeÅŸkilatları, Trump destekçilerinin kongrenin seçim sonuçlarını onaylamasını ve Joe Biden'ın zaferini ilan etmesini engellemek amacıyla geçen hafta Capitol Binası'na gitmeyi planladıklarını biliyorlardı. BaÅŸkan destekçilerini bunu yapmaya çağırmıştı, ancak Amerika'daki demokrasi kalesi olarak nitelendiren kurum neden daha önce kapsamlı bir ÅŸekilde korunmadı. Bu bir hata mıydı yoksa kasıtlı bir hile miydi? Merak konusu olmuÅŸ durumda. ABD yeni dönemde milis gruplarla ilgili birçok sorun ile yüzleÅŸeceÄŸe benziyor.