ABD Rusya'yı kızdırdı: Yeni bir gerilim mi başlayacak?

ABD'nin genişletilmiş kıta sahanlığı iddiası, Çin'in Güney Çin Denizi'ndeki hak iddialarına benzer şekilde Arktika ile Rusya'nın Doğu Sibirya bölgesi ile ABD'nin Alaska eyaleti arasındaki Bering Denizi'ni yeni bir gerilim ve çatışma sahası haline dönüştürebilir.

Bölge deniz canlılarını da barındırıyor

Dışişleri Bakanlığından 19 Aralık'ta yapılan açıklamaya göre, "diğer ülkeler gibi ABD'nin de genişletilmiş kıta sahanlığı (ECS) üzerindeki ve altındaki kaynakları ve hayati habitatları korumak ve yönetmek için uluslararası hukuk kapsamında hakları" olduğu savunuluyor. Kıyıdan 200 deniz mili uzakta yer alan alanlarda ülkenin kıta sahanlığının dış sınırlarını tanımlayan coğrafi koordinatlar yayımlayan ABD'nin genişletilmiş kıta sahanlığı alanının yedi bölgeye yayılmış yaklaşık bir milyon kilometrekare olduğu ifade ediliyor. Bu bölge, mercanlar, yengeçler gibi birçok canlının yanı sıra deniz yaşamı için hayati habitatları da barındırıyor.

“Amerika dün olduğundan daha büyük”

ABD'nin, "genişletişmiş kıta sahanlığı sınırlarını 1982 Birleşmiş Milletler (BM) Deniz Hukuku Sözleşmesi'nin ilgili hükümlerine ve Kıta Sahanlığı Sınırları Komisyonunun Bilimsel ve Teknik Kılavuz İlkeleri'nde yansıtıldığı üzere uluslararası teamül hukukuna uygun olarak belirlediği" de iddia ediliyor. Alaska eyaletinin eski Vali Yardımcısı ve ABD Arktika Araştırma Komisyonunun eski Başkanı Mead Treadwell'e göre, onlarca yıllık bilimsel çalışma, onlarca buz kırıcı misyonu ve ayrıntılı deniz tabanı haritalaması, bu iddianın ortaya atılmasında etkili oldu. Treadwell, "iki California büyüklüğünde" olduğunu vurgulayarak, "Amerika dün olduğundan daha büyük" yorumunu yaptı.

“Tüm önlemlerimizi alacağız”

ABD'nin genişletilmiş kıta sahanlığı iddiası, Rusya'da rahatsızlık yarattı. Moskova yönetimi konuyla ilgili henüz resmi bir açıklama yapmazken, ABD'nin bu adımının iki süper güç arasında toprak kavgasına dönüşme ihtimalini artıracağı gözüyle bakılıyor. Rusya Parlamentosunun üst kanadı Federasyon Konseyinin Uluslararası İlişkiler Komitesi Başkanı Karasin, Washington'un açıkladığı kıta sahanlığı iddialarının Rusya için herhangi bir tehdit oluşturup oluşturmadığına ilişkin soruya, "Bu coğrafi alanda ulusal çıkarlarımız için gerekli olan tüm önlemleri aldık ve almaya devam edeceğiz." yanıtını verdi.

Putin Arktika’nın öneminden bahsetti

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, aralık ayında yaptığı bir konuşmada, Arktika'nın, Rusya için özel öneme sahip olduğunu vurgulayarak "Arktika, Rusya için özel bir stratejik öneme sahip. Bu bölgenin çok büyük ekonomik fırsatlara sahip olduğunu vurgulamak istiyorum. Ülkemizin enerji potansiyelinin güçlendirilmesini, lojistik yeteneklerinin genişletilmesini, ulusal güvenlik ve savunmanın sağlanmasını büyük ölçüde buna bağlıyoruz. Bu nedenle bu bölgelerin daha kapsamlı bir şekilde geliştirilmesi ve iyileştirilmesi bizim için tartışılmaz bir önceliktir" ifadelerini kullandı.

Çin de devreye girdi

Yakın gelecekte buzulların erimesi sonucu oluşacak ulaşım ve rekabet ortamında erkenden yer almak isteyen Çin, bölgede gerekli altyapıyı inşa etmeyi planlıyor ve bu kapsamda da bölgedeki faaliyetlerini artırıyor. Kuzey Kutbu'nda daha büyük bir rol elde etme çabasında olan Çin, kendisini dönüşümlü olarak "Kuzey Kutbu'na yakın bir devlet" olarak tanımlıyor ve Kuzey Kutbu'nu "tüm uluslara ait ortak bir çevre" olarak görüyor.

(AA)