Milyonlarca çalışana tazminat müjdesi verildi! Kesinti geri alınacak

Çalışan ile işverenin karşılıklı bir şekilde anlaşarak iş sözleşmesini feshi durumunda kıdem tazminatı tavanına kadar olan kısmı vergiden istisna tutulurken, aşan kısımdan vergi alınmaktadır. Aynı yıl içerisinde birden fazla işverenden ücret alanlar eğitim, sağlık, sigorta harcamalarını gider olarak gösterdiklerinde ilave vergi ödemekten kurtuldukları gibi vergi iadesi alabilmektedir. 

Öte yandan, geçmişte önce işverenle anlaşarak işinden ayrılıp kıdem tazminatı alanlardan yapılan gelir vergisi kesintileri de iade edilmektedir. İade alabilmek için dava açmamış olmak, mevcut davalardan da vazgeçmek gerekiyor. İkale sözleşmesi, iş güvencesi, iş sonu ve iş kaybı tazminatları, hizmet ödülü, hizmet primi, ek ödeme, ikramiye gibi çeşitli isimlerle yapılan ödemeler, yardımlar da kıdem tazminatı gibi değerlendirilmektedir. 

Bu durumda yapılan ödemeler yıllık kıdem tazminat tavanını aşmayan tutar için 27 Mart 2018'den itibaren vergi alınmıyor. Kıdem arttıkça alınacak vergi iadesi tutarı yükselirken, 5 yıllık zaman aşımı 2019'dan geriye doğru hesaplanmaktadır. Daha öncesinde hiç dava açmayıp dilekçe verenler en fazla 2014 yılına kadar olan dönem için iade alabilir. 

Karşılıklı sonlandırma sözleşmesinde işten ayrılma nedeniyle verildiği açık bordroda prim, ikramiye, iyi niyet ödemesi, bonus görünmesi bu ödemeler üzerinden kesilen vergilerin iadesine engel teşkil etmemektedir. Kıdem tazminatı ve vergi iadesi konusunda merak edilen soruların ise yanıtları şu şekilde: 

-Kıdem tavanı ne zaman belirleniyor, tazminatın yüksek olması adına hangi aylarda işten ayrılmak çalışanın lehine olur? 

Söz konusu kıdemde tavan miktarı Hazine ve Maliye Bakanlığı'nca ocak ve temmuz ayı başında belirlenmektedir. Kıdem tazminat tavanı bu yıl için 10 bin 848 lira olarak uygulanmaktadır. Çalışanlar evlilik, askerlik veya 15 yıl, 3600 gün ile işten ayrılacaksa bu haklarını ocak ve temmuz aylarında kullanmaları lehine olur. Böylece belirlenecek olan yeni tavandan kıdem tazminatı alacakları için alacakları tutar da artmaktadır. Mesela yüzde 35'lik vergi diliminde olup 16 yıldır aynı işyerinde çalışıp Aralık 2018'de 200 bin lira tazminatla ayrılan çalışan neredeyse 24 bin lira iade alabilir. 

-İşveren kıdem tazminatı tavanının aşılması halinde ödeme yapar mı? 

Prime esas kazancı yüksekten belirtilen ve tavan tazminatını aşanların bir yıllık çalışmasının karşılığı olarak alacakları tazminat miktarı maksimum tavan olur. Aşan kısma ödeme yapılmamaktadır. İşverenler, iade işleminin yapılabilmesi için, hizmet erbabı, vekilleri ya da ilgili vergi dairesi tarafından istenilen bilgi, belgeleri, ivedi bir şekilde temin ve ibraz etmekle yükümlü bulunmaktadır. 

-Peki kıdem tazminatından gelir vergisi kesiliyor mu?

Tavan miktar üzerinden alınmış olan kıdem tazminatından yalnızca binde 8 oranında damga vergisi kesilir. Tavan miktarı aşan kısım kıdem niteliği taşımamaktadır. Gelir vergisi kıdem tazminatında tavanı aşan kısım için oluyor. Aynı yıl içerisinde birden fazla işyerinde çalışanların almış olduğu ücreti o yıl için belirlenmiş olan tutarı aşması halinde beyanname vermesi gerekiyor. Beyannamede eğitim, sağlık, sigorta harcamaları gider gösterilerek ilave vergiden kurtulacakları gibi vergi iadesi de alabilirler. 

-Hangi tazminatlarda vergi kesintisi iadesi yapılabilir, bundan kimler yararlanabilir, nereye başvurmak gerekir? 

Söz konusu iş güvencesi, iş sonu ve iş kaybı tazminatları, hizmet ödülü, hizmet primi, ek ödeme, ikramiye gibi tazminatlarda kesilen gelir vergisi iade edilir. Düzenlemeden 27 Mart 2018 yılından önce işten anlaşarak ayrılanlar yararlanabilmektedir. İşten karşılıklı sözleşme, ikale (işçi ile işverenin karşılıklı anlaşarak iş sözleşmesini feshetmesi) sözleşmesi ile ayrılan vergi iadesine hak kazanmaktadır. Vergi vermemesi gerekenler ödedikleri vergiyi geri almak istemeleri halinde bulundukları il ve ilçelerde olan belediyeye dilekçe ile başvuruda bulunmaları halinde vergi iadesini alabilmektedir. Vergi iadesini beş yıl içinde başvuru yapanlar alabilir. Vergi iadesi alabilmesi için (henüz kesinleşmeyen) açılan davadan feragat etmesi gerekiyor. Davadan feragat edildiğine yönelik belgelerin vergi iadesine teslim edilmemesi durumunda iade işlemi yapılmamaktadır.

-Vergi iadesindeki geriye dönük faiz işletiliyor mu? 

Davası sürmeye devam kazanmaları halinde faiziyle beraber alabilmektedir. Bu durumda başvuruda bulunanlara faiz ödenmemektedir. Uzlaşma yoluyla vergi iadesini yetersiz bulup dava açanlardan iade edilen tutar geri alınıyor. Yıllık tavanı aşmayan kıdemde bir vergi kesintisi olmadığı için iadede söz konusu değildir. 

-Kıdem tazminatımdan vergi kesilip kesilmediği konusunu nasıl öğrenebilirim? 

Ayrıldığınız işyerinin muhasebesinden kolayca öğrenebilirsiniz. Vergi Usul Kanunu'na ilişkin vergide zaman aşımı vergiyi doğuran işlemi izleyen takvim yılından itibaren beş yıl sonra dolmaktadır. Bu süre aşılsa bile daha öncesinde vergi iadesi için dava açanlar açısından zaman aşımı işlemiyor. Zaman aşımı 2019 yılından geriye doğru hesaplanıyor. 

-Peki tavanı aşan tutarın vergisinin iadesi söz konusu mudur? 

Kıdem tazminatı tavanı 6 ayda bir yükseltilmektedir. Ödemenin yapılmış olduğu tarihte olan kıdem tazminatı tavanını aşmayan söz konusu tazminat tutarlı adına ödenen vergiler iade edilecektir. Aşan tutarların vergisi ise iade edilmeyecektir. 

-İhbar tazminatı da vergi iadesi kapsamda yer alıyor mu?

Karşılıklı bir şekilde sonlandırma sözleşmesi kapsamında olsa bile ek tazminat niteliğinde ihbar, mesai, resmi tatil, yıllık izin ücreti, yemek ücreti, sigorta ödemeleri, sosyal yardımlar, hizmet primi benzeri ödemelerde gelir vergisinin iadesi söz konusu değildir.