Üniversite Tercihi Yaparken Nelere Dikkat Edilmeli?

Koronavirüs önlemleri kapsamında ÖSYM, bu yıl düzenlenecek olan 2021 Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) sınavı, Temel Yeterlilik Testi (TYT), Alan Yeterlilik Testi  (AYT) ve Yabancı Dil Testi (YDT) 'nin ne zaman olacağını açıklamıştı. Sınava yeterli miktarda ve doğru bir şekilde çalışmak kadar önemli bir diğer konu da üniversite tercihlerinin doğru bir şekilde yapılması. Haberimiz içerisinde üniversite tercihi yaparken dikkat edilmesi gereken konuları inceledik.

1) KILAVUZ DİKKATLİ BİR ŞEKİLDE OKUNMALI

ÖSYM’nin yayınlamış olduğu ‘Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu’ dikkatli bir şekilde okumak gerekiyor. Bazı yükseköğretim programlarının özel koşulları da bulunabilmektedir. Kılavuzu iyi ve dikkatli bir şekilde okumayanlar bu konuda hataya düşebiliyor. Bir üniversitenin vakıf mı devlet mi üniversitesi olduğu, vakıf üniversitelerinde öğrenciye sunulan burs oranları dikkat edilmesi gereken konular arasında yer almaktadır.

2) ÖNLİSANS VE LİSANS TABLOLARI AYRI

Temel Yeterlilik Testi (TYT)’de 150 barajını geçmeyi başaranlar ön lisans programlarını, Sözel, Sayısal, Eşit Ağırlık ve Dil’de 170 barajını geçenler de lisans programlarında tercih hakkını elde edebilecek. İki yıllık yani ön lisans programlarını tercih etmek planlarınız arasında ise kılavuzda yer alan Tablo - 3’e bakmanız gerekiyor. Dört, beş ya da altı yıllık programları yani lisans programlarını tercih etmek istiyorsanız Tablo - 4’e bakmanız gerekmekte.

3) YETENEKLE GİRİŞTE TERCİHE GEREK YOK

Özel yetenek sınavı ile öğrenci alacak olan programların listesi ve kontenjanları Tablo - 5 içerisinde yer alıyor. Tablo - 5’te bulunan programlar için herhangi bir tercihe gerek bulunmuyor. Adaylar özel yetenek ile öğrenci alacak programlara yerleşmek istedikleri takdirde, doğrudan başvuruda bulunup yine söz konusu bu okulların yapacakları yetenek sınavlarına katılım gösterecekler. Bu programlara başvurabilmek için de TYT puanının en az 150 olması lazım.

4) ÖZEL KOŞULLARI İNCELEYİN

Tablolar içerisinde seçilecek olan programların bazılarının önünde parantez içinde birtakım bilgiler yer alabiliyor. Bu bilgiler söz konusu programın öğrenim şeklini, varsa yabancı dil ile eğitimini, burs olanaklarını, tercih için cinsiyet ve uyruk zorunluluğu bulunup bulunmadığını, ana yerleşke dışında başka bir lokasyon içerisinde yer alıyorsa bulunduğu konumu açıklamak için yazılıyor. Bu bilgileri göz ardı eden bir aday ise burslu program yerine ücretli bir programa yerleşebiliyor.

5) ÜNİVERSİTE HAKKINDA ARAŞTIRMA YAPIN

Adayın, tercih etmek istediği bir üniversiteyi ve programı kılavuzda yer alan teknik detaylarının haricinde internetten ya da mezunları ve öğrencileri ile konuşarak da araştırması yerinde olur. Bölümün yeri, programın sunabileceği iş olanakları, eğitimi, üniversitenin sosyal ve kültürel faaliyetleri, kulüpleri hakkında bilgi almak üniversite yaşamı hakkında öğrenci için fayda sağlar.

6) PUANA DEĞİL SIRALAMAYA BAKIN

Bazı adaylar başarı sırasına göre değil de elde etmiş oldukları puana göre tercih yapılacağını düşünüp hareket ediyor. Öğrenci Seçme Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tercihleri puana göre yerleştiriyor. Fakat adayların yazacakları olan programların sıralaması ile kendi sıralamalarını karşılaştırıp tercih yapması teknik açıdan daha doğru bir seçenektir. Adayların kılavuzda bulunan başarı sıralarını dikkate alarak listelerini oluşturmaları gerekiyor.

7) İSTEMEDİĞİNİZ BÖLÜMÜ YAZMAYIN

Üniversite tercihi adayın kendi tercihi olmalı. Her yıl 600 binden fazla üniversite öğrencisi okuduğu programı bırakıp bir kez daha sınava giriyor. 'Bir yere yerleşeyim de neresi olursa olsun' diyerek ya da aile zoru ile istenmeyen bir bölümü veya üniversiteyi tercih listesine eklemek hem zaman hem puan hem de para kaybı anlamına gelmektedir.

8) PUAN KAYBEDEBİLECEĞİNİZİ BİLİN

Tercih yapıp bir programa yerleşme durumunda ve o program içerisinde okumak istemezseniz bir sonraki yıl sınava girdiğinizde ortaöğretim başarı puanınız (OBP) yarı yarıya düşüyor. Bu kaybın yaşanabileceği bilinerek tercih yapılmalı. Aday genel yerleştirmede bir yükseköğretim programına yerleştiyse o yıl yapılacak ek yerleştirmelere başvuru hakkını da kaybediyor. Üniversiteye kayıt olması ya da olmaması bu kuralı değiştirmiyor.

9) BAŞARI SIRASI BARAJINA DİKKAT EDİLMELİ

Üniversiteye girişte başarı sıralaması şartı bulunan tıp, diş hekimliği, eczacılık, hukuk, mimarlık, mühendislik ve öğretmenlik gibi programlarına da dikkat edilmesi gerekiyor. Tıpta 50 bin; diş hekimliğinde 80 bin; eczacılıkta 100 bin; hukukta 125 bin; mimarlıkta 250 bin; öğretmenlikler ve Rehberlik ve psikolojik danışmanlıkta 300 bin; orman, ziraat, su ürünleri / su bilimleri fakülteleri, ağaç işleri endüstri mühendisliği, balıkçılık teknolojisi hariç, ziraat fakültelerinin gıda mühendisliği programları dahil olmak üzere tüm mühendislik programlarında 300 bin başarı sırası şartı aranıyor.

10) ÖLÜ TERCİH BİR ŞEHİR EFSANESİ

Ölü tercih yapmayayım diye üniversite tercihinde bulunan adaylar bazen daha çok istedikleri bazı programların yerine daha az istediklerini ise üst sıraya yazmak zorunda hissiyatı içerisine girerler. Oysa bu konuda doğru olan tercih listesindeki sıranın öğrencinin istekleri ile olabildiğince örtüşen bir sırada yazılması. 3 - 5 puanlık farkı hiç önemsememek lazımdır. Başvuru listesi, bir üsttekinin bir alttakinden daha çok istendiği bölümlerden seviyeli bir şekilde oluşmalı.

11) TEK TERCİH ÇOK RİSK BARINDIRIR

Bazı adaylar ya büyük bir özgüven ile ya da başka gerekçeler ile birlikte tek tercih yapıp bütün bir sene boyunca emek vermiş oldukları süreci olabildiğince hızlı bir şekilde noktalamak isteyebiliyor. Bu yöntem ise yerleşme şansını riske atan bir tercih tutumu olabiliyor. Her tercih dönemi içerisinde adayların olağan dışı sürprizler ile karşılaşması olasılıklar arasında yer almaktadır. Bu nedenle de riskli tercihten ve tek tercihten adayların uzak durmaları gerekiyor.

12) GENİŞ BİR YELPAZEDEN TERCİH YAPIN

Bazen ilk tercih ile son tercih arasında hem puan hem de sıralama olarak farklar az olabiliyor. Bu durum da olabildiğince yüksek risk taşımaktadır. Böyle bir durumda aday 24 tercih yapmış olsa da şansını olabildiğince zora sokmuş durumda. Adayların en üstte bulunan tercihleri ile en alttaki tercihleri arasında bulunan puan yelpazesi ne kadar geniş ise şansı da o kadar yükselmektedir.

13) İÇ SESİNİZİ DİNLEYİN

Adaylar arasında bazı alanlar daha çok ilgi çekiyor. Adaylar arasında bulunan akran trendine uyup adayın ilgi ve becerisinin bulunmadığı programların kapısında sıralanmak yerine daha çok ilgi duyulabilecek programlara yönelmek daha iyi bir tercih olabilir.

14) BÜTÇENİZİ DE DÜŞÜNÜN

Bazı adaylar 'Kazandım' diyebilmek için bütçesini dikkate almadan vakıf üniversitelerinin yüksek ücretli programlarını tercih etmek isteyebiliyor. Aileler de bu gibi zorlayıcı konularda adayların bu tür programları seçmesi durumunda bütçe planlamalarını aday ile konuşarak yapmalı.  

15) NEREDE YAŞAYACAKSINIZ

Adaylar en az iki ya da dört sene süresince yaşayabilecekleri yerin neresi olduğunu da dikkate almalılar. Kentte bulunan sosyal yaşamın kişisel gelişime katkısı da, adaya ne kadar uygun olduğu önemli konular arasında yer almaktadır.

16) ÜNİVERSİTE NİTELİĞİ ŞEHİRLERE BAĞLI DEĞİL

Tüm nitelikli okulların İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyük şehirlerde yer aldığı algısı doğru değildir. Anadolu’da da pek çok köklü üniversiteler bulunmaktadır. Bu konuda tercih edilecek üniversitenin geçmişi, hocaları gibi konular dikkatli bir şekilde ele alınıp incelenmelidir.

17) TERCİH LİSTESİ KENDİ İÇİNDE ÇELİŞMEMELİ

Aynı tercih listesi içerisinde birbiri ile taban tabana zıt programların olmaması gerekmektedir. 

18) LİSTEDE 24 TERCİH HAKKI BULUNUYOR

Bir adayın azami 24 tercih hakkı bulunmaktadır. Listeyi oluşturma aşamasında ilk 5 - 6 tercihin adayın elde etmiş olduğu sıralamasından biraz daha yüksekte bulunmasında bir sakınca bulunmaktadır. Ardından da kendi sırasına daha yakın bulunan ile birlikte kendi sırasındaki yerleri listeye koyması adayın yararına olmaktadır. Son birkaç tercihin ise adayın sırasından düşük olması giriş şansını yükseltmektedir.

19) TERCİH AŞAMASINDA KODLARA DİKKAT EDİN

Adayın belirlemiş olduğu programların kılavuzdaki kodlarını internet ortamı içerisinde tercih bildirim alanına girmesi zorunludur. Giriş esnasında kodların doğru girilmesi çok önemlidir. Dokuz haneden oluşan bu kod 1 ile başlıyorsa devlet üniversitesi programı olduğunun göstergesidir. 2 ile başlıyorsa vakıf, 3 ile başlıyorsa Kıbrıs, 4 ile başladığı takdirde yabancı bir üniversiteye ait program olduğunun göstergesidir. ÖSYM’nin Aday İşlemleri Sistemi’ne tercih bildiriminde yapılırken bu kodların girilmesi gerekiyor. Üniversite yerleştirme işlemleri girilen bu kodlara göre yapılıyor.

20) ŞİFRENİZİ KİMSEYLE PAYLAŞMAYIN

ÖSYM yetkilileri, T.C. kimlik numarasının ve ÖSYM aday işlemleri şifresinin başkaları ile paylaşılmasının neticesinde oluşabilecek mağduriyetlerden adayın sorumlu olacağını belirtiyor.