NAVTEX Nedir, NAVTEX İlan Etmek Ne Demek?

Yunanistan'ın yaklaşık olarak iki hafta öncesinde Antalya açıklarında Türk deniz yetki sahasını ihlal etmeye çalışmış olduğu NAVTEX provokasyonuna benzerini, bu defa yine aynı gemi ile beraber Kıbrıs Rum Yönetimi deniyor. Rum tarafı, kiralanan Malta bandıralı araştırma gemisi ile yinelemeye çalışarak Türk kıta sahanlığı içerisinde NAVTEX yayınladı. Ankara da bu duruma karşılık karşı NAVTEX ile yanıt verdi. Tüm bu yaşananlardan sonra NAVTEX nedir? NAVTEX ne demek gibi sorular araştırma konusu olmuş durumda. Sizler için bu soruların cevabını inceledik.

NAVTEX İLAN ETMEK NE DEMEK?

Türkiye ile Yunanistan 1988 yılında 'Atina Mutabakat Muhtırası' imzaladı. Buna göre, yoğun turizm sezonunun olduğu 15 Haziran - 15 Eylül tarihleri arasında Ege Denizi'nde tatbikat yapılmayacağı, askeri eğitim sahası ilan edilmeyeceği kararı alındı.

Antlaşmaya sadık kalan Türkiye, Ege Denizi uluslararası sularında saha ilanı yapmadı. Fakat bununla birlikte Yunanistan anlaşmaya uymadı. 15 Haziran - 15 Eylül tarihleri arasında Yunanistan saha ilan etti ve antlaşmaya aykırı bir davranış ortaya koydu.

NAVTEX NEDİR, NE DEMEK?

NAVTEX denizcilere, seyir bilgileri, meteoroloji tahminleri, aciliyet, emniyet ve denizde çalışma yapılan sahalar konusunda bilgi içeren haberleşme cihaz sistemine verilen isimdir. Gemilerde mevcut yayınları almak için NAVTEX vardır.

MF yani orta dalga boyu frekansından yayın yapan NAVTEX yaklaşık olarak 400 deniz mili (740 km) mesafeye kadar yayın iletebiliyor. Bir başka yandan da GMDSS biriminin ( Küresel Denizde Tehlike ve Emniyet Sistemini ) 'in de bir parçasıdır. 4 saatte bir yayın yapılır. 10 dakikadan fazla yayın ise yapılamıyor.

Navtex haberleşme cihaz sistemidir. Denizcilere meteoroloji tahminleri, seyir bilgileri, aciliyet, emniyet ve denizde çalışma yapılan sahalara dair bilgi verir. Ülkelerin Deniz Kuvvetleri, yapacağı eğitim ve tatbikatların bilgisini önceden ilan eder ve bu sahalara da girilmemesi konusunda uyarılarda bulunur.

NAVTEX İLANI NE DEMEK?

Navtex cihazı ile yapılan bildirimdir. Bir başka yandan da uluslararası orta frekansta gemilere meydana gelebilecek tehlike, hava raporları ve emniyet ile birlikte uyarılarını otomatik olarak yazılı bir şekilde veren haberleşme sistemi olarak ifade edilir.

Mesajların seri bir şekilde gönderilmesini temin eder. Bunlara ek olarak bir başka avantajı ise ihtiyaç duyulan bilgilerin operatör tarafından seçilebilmesi ve istenmeyen bilgilerin de bastırılmamasıdır.

Bu şekilde tüm gemilerin alması gereken bilgiler alınır. Örnek vermek şart ise seyir ve meteoroloji ikazları ile arama - kurtarma bilgi ve ikazları reddedilemez. Buna ek olarak, tehlike bilgilerini göndermek için NAVTEX esas bir unsur değildir.

NAVTEX mesajları belirli süreçler ile birlikte 518 kHz frekansından İngilizce olacak şekilde yayınlanır. Fakat pek çok bölgede yukarıda bahsedilen bilgiler (bölgesel nakliyecilik ve balıkçılar içi) yerel lisanla da gönderilirler. IMO’nun asıl amacı okyanus geçen ticarî deniz taşımacılığının emniyeti olmak ile birlikte NAVTEX küçük gemiler, özel yatlar için de büyük bir önem kazanmıştır.

NAVTEX Açılımı: Navigational Telex'dir.

TÜRKİYE EGE'DE DAHA ÖCESİNDE DE NAVTEX İLAN ETMİŞTİ

Mutabakat muhtırası ile tesis edilen Moratoryum periyodunu dikkate alan Türkiye, 2021 senesi harekat - eğitim faaliyetleri planlanmaları esnasında 15 Haziran - 15 Eylül tarihleri arasında, Ege Denizi uluslararası sular dahilinde saha ilanı yapmadı.

Yunanistan ise söz konusu mutabakata uymayarak, bu yıl için Moratoryum ile tespit edilen dönemi de kapsayacak biçimde eğitim/tatbikat sahası ilan etti. Türkiye'nin, Moratoryuma saygılı tutumu ile birlikte diplomatik girişimlerine rağmen Yunanistan, ilan ettiği sahalarda Moratoryuma uyma dahilinde herhangi bir değişiklik yapmadı.

Yunanistan'ın Moratoryumu ihlal eden uygulamalarını yakından takip eden Türkiye için mütekabiliyet çerçevesinde, aynıyla mukabele etmek zorunluluğu doğdu. Bunun üzerine Türkiye tarafından 22 Haziran 2021'de yayımlanan seyir duyuruları ile Ege Denizi uluslararası sularında eğitim sahaları ilan edildi.