Masa başı işler, geçirmiş olduğunu bir hastalık nedeniyle
uzun süre hareketsiz kalmamıza neden olabilir. Uzun süreli hareketsizlik
sağlığımız için tehlikeli sonuçlar doğurabiliyor. Uzmanı Doç. Dr. Fatma Şen, sağlığınız
için yapmanız gerekenleri anlatıyor.
Hareketsiz bir yaşam birçok tehlikeli hastalığa neden
olabiliyor. Bu hastalıkların başında akciğer embolisi geliyor. Yetersiz
fiziksel aktivite, sağlıksız beslenme, sigara, alkol gibi sebeplere bağlı
olarak gelişen, uzun süre hareketsizlik nedeniyle damarların tıkanmasıyla
sonuçlanan akciğer embolisini, Medikal Onkoloji Uzmanı Doç. Dr. Fatma Şen, uyarıyor.
ÖLÜME NEDEN OLABİLİR
Akciğerlerdeki damarlardan birinde pıhtı veya başka bir
sebebe bağlı olarak yaşanan tıkanma akciğer embolisi olarak adlandırılır.
Akciğer embolisi genellikle bacaklarda çok nadir durumlarda ise vücudun diğer
kısımlarından kaynaklı ortaya çıkar. Herkeste görülebilme ihtimali vardır ancak
kanser ve geçirilen cerrahi operasyon sebebiyle bu risk artabilir. Akciğer
embolisinin tıkanması sebebiyle akciğer görevini yeterince yerine getiremez ve
yetersiz kan sebebiyle ölüm riski doğabilir.
TETİKLEYİCİ DURUMLAR SÖZ KONUSU
Akciğer embolisini ortaya çıkaran birçok durum söz
konusudur. Dolaşımın durağan olduğu durumlarda, aşırı pıhtılaşma eğiliminde ve
damar duvarındaki hasar sebebiyle oluşabilir. Dolaşımın yavaş olduğu durumlar
şu şekilde özetlenebilir; uzun süre hareketsiz kalmayı gerektiren durumlar,
kalp yetersizliği, ileri yaş, KOAH, uzun otobüs ve uçak yolculukları, karın içi
tümörler… Normal olmayan pıhtılaşmanın sebep olduğu durumlar ise şu şekildedir;
kanser, genetik pıhtılaşma bozuklukları, doğum kontrol hapları, böbrek
hastalıkları, aşırı kilo. Damar duvarındaki hasarlar; yanıklar, travma, kan
zehirlenmesi ve alt bacak operasyonudur.
TÜM VÜCUT SİSTEMİNİZİ ETKİLEYEBİLİR
Akciğer embolisi kan pıhtısının akciğerlerdeki bir
atardamara ulaşması ve tıkanması ile meydana gelir. Tıkanıklığa neden olan kan
pıhtıları genellikle bacaktan gelir. Tıkalı damarlardan gelen kan, akciğer
loblarını oksijensiz bırakarak zarar verir. Bu duruma akciğer enfarktüsü denir.
Bu durum sadece akciğer loblarına değil, akciğerin vücuda yeterince oksijen
ulaştırmaması sebebiyle tüm bedene zarar verebilir.
GÜN İÇERİSİNDE HAREKET EDİN
Akciğer embolisinin herkeste görülme riski vardır ancak uzun
süre hareketsiz kalmak bu riski arttırır. Özellikle de ameliyattan sonra uzun
süre yatak istirahatinde olan kişilerde kan pıhtısı oluşma riski daha fazladır.
Çünkü bacaklar uzun süre yatay kaldığında toplardamar kan akışı durağanlaşır ve
kan pıhtılaşmaya elverişli hale gelir. Aynı şekilde uzun yolculuklarda aynı
pozisyonda uzun süre oturmak da bacaklardaki kan akışını yavaşlatır ve pıhtı
için uygun ortamı yaratır.
GEBELİK OLASI RİSKİ ARTIRIYOR
Akciğer embolisinde gebelik önemli bir risk faktörüdür.
Çünkü bebeğin rahim çevresindeki damarlara baskı yapması bacaklardaki kanın
geri dönüşünü yavaşlatır. Kan akışındaki bu yavaşlık veya kanın bacaklarda
göllenmesi durumu pıhtı oluşmasına sebep olabilir.
Bu belirtilere sahipseniz dikkat
- Aniden ortaya çıkan nefes darlığı,
- Yemek yerken veya nefes alırken göğüste oluşan acı ve
ağrı,
- Kanlı ve balgamlı öksürük,
- Sırt bölgesinde ağrı,
- Düzensiz kalp atışı,
- Kol ve bacaklarda şişlik,
Teşhis ve tedavide nasıl bir yol izlenir
Akciğer embolisi çok tehlikeli bir hastalıktır dolayısıyla
zamanında müdahale hastalığın iyileşmesinde kilit rol oynar. Çünkü akciğer
embolisi erken fark edilirse kan sulandırıcı ilaçlar ile pıhtının koparak
akciğere gitmesi engellenmiş olur. Tanı yöntemi olarak bilgisayarlı tomografi
ve nükleer tıp yöntemlerinden sintigrafi inceleme tercih edilir.
Eğer hasta yüksek risk grubunda ise tanı konur konmaz ilk
iki hafta içinde tedaviye başlanır. Genellikle pıhtı eritici ilaçlar
kullanılır. Bu tedavinin yetersiz kaldığı durumlarda ise lokal anestezi ile
kasıktan girilerek katater yardımıyla tıkanan atardamar temizlenir. Bu tedaviyi
izleyen ilk 6 ay boyunca pıhtılaşmayı azaltıcı ilaçlar kullanılmalıdır. Eğer
hasta risk grubunda ise ve tekrarlama ihtimali yüksekse bu ilaçlar ömür boyu
kullanılabilir.