Ev sahibi ve kiracıları ilgilendiriyor! Kira artış oranı sınırında 8 kritik konu!

Fahiş kira artışlarının önüne geçilebilmesi ve vatandaşa nefes aldırabilmek için gerçekleşen düzenlemede yıllık kira artışları yüzde 25 sınır olarak belirlenmiş ve artışın bu oranın üzerinde olması takdirde kira sözleşmesinin geçersiz sayılacağı ifade edilmişti. Yeni düzenleme 1 Temmuz 2023 tarihi dahil olmakla beraber tarihine kadar geçerli sayılacak. Bu yasal düzenlemede fatura dahil veya eşyalı ev ayrımı yapılmıyor.

25 lik orana geri dönemeyecek

Kiracı kira dönemi gelince yüzde 25 artış yapacak fakat eğer kiracı beşinci yılını doldurduysa bu oranın üzerinden artış söz konusu olabilecek. Yasa meclisten geçmeden önce yapılan kira kontratları ve halen süren sözleşmeler yüzde 25 lik orana geri dönemeyecek. Belirlenen sınır 1 Temmuz tarihi itibariyle yenilenen kira sözleşmeleri için geçerli sayılacak. Ev sahibi tarafından evin satılması durumunda ise kiracı eski kira sözleşmesinden devam edebilecek.

"Geriye dönük bir uygulama söz konusu olmuyor"

Gayrimenkul Hukuku Derneği Başkanı Ali Güvenç, konuyla ilişkin açıklamalarda bulundu. Haziranda yenilenen kontratlarda bu yeni düzenleme geçerli olacak mı olmayacak mı tartışmasına açıklık getiren Güvenç, "1 Temmuz'dan önce yenilenen kira sözleşmeleri için yüzde 25 güncellemesi söz konusu değil. Haziranda sözleşmesi yenilenenler bu düzenlemeden yararlanamıyor. Onlar açıklanan en son TÜFE 12 ay ortalaması olan yüzde 39.33 oranında zam yapmak durumunda. Geriye dönük bir uygulama söz konusu olmuyor." açıklamalarında bulundu.

"1 ay içinde dava açabilir"

Ev satılması durumunda kira sözleşmelerinin akıbeti için açıklamalarda bulunan Güvenç, "Ev satılsa da kiracının eski sözleşmesi geçerliliğini korur. Yeni ev sahibi isterse kiracıya 6 ay süre verir isterse kira sözleşmesinin bitim tarihinden 1 ay içinde dava açabilir. Evi yeni alanın dava açabilmesi için burada oturacağını, ihtiyacı olduğunu ispatlaması gerekiyor." ifadelerini kullandı.

Ayrım bulunmuyor

Faturaların dahil olması veya evin eşyalı olması bir şey fark ediyor mu tartışmalarına yönelik konu yada değinen Güvenç, "Yasal düzenlemede eşyalı eşyasız ayırımı bulunmuyor. Mevcut tabloda doğalgaz, elektrik, su gibi kalemler arttığı için yüzde 25 uygulanamaz görünüyor. Burada da ev sahipleri ile uzlaşma, anlaşma yoluna gidilebilir." ifadelerine yer verdi.

"Kiracıları koruyan bir düzenleme oldu"

Düzenlemeyle beraber geçmişe dönük kira sözleşmeleri hakkında da konuşan Güvenç, "Kira artış sınırının uygulanması için 1 Temmuz 2022'de başlayan 30 Haziran 2023'te biten sözleşme olması gerekiyor. Düzenleme şu anda oturan ve oturmaya devam eden, birinci ve beşinci yıl arasında uzama dönemi gelen kiracıları koruyan bir düzenleme oldu. Ev sahibi bu oranın altında zam yapabilecek ancak fazlasını talep edemeyecek." ifadelerini kullandı.

"Beşinci yılı doldurduysa ev sahibi bunun üzerinde artış talep edebilir"

Kira geliri ile geçinen ev sahipleri içinde önemli açıklamalarda bulunan Güvenç, "Geçimini kira geliriyle sağlayan ev sahibi tahliye davası açabilir. Beşinci yılını dolduran kiracılar için mal sahiplerinin kira tespit davası açarak kirayı artırma hakkı bulunuyor. Burada yüzde 25 limiti bulunmuyor. Ev sahibi kira tespit davası için ihtarname çektiyse ve kiracı 5. yılı doldurduysa dava açar, mahkemeye gider." ifadelerine yer verdi. Güvenç, açıklamalarına ek olarak, "Buradaki kriterler mahkemenin atadığı bilirkişi tarafından belirlenir. Hâkim hakkaniyet oranında indirim de uygulayarak kirayı yeniden belirler. Kiracı kira dönemi geldiğinde yüzde 25 artış yapar. Beşinci yılı doldurduysa ev sahibi bunun üzerinde artış talep edebilir." ifadelerini kullandı.

Sadece konutlar için geçerli

Yeni düzenlemede iş yerlerini kapsıyor mu tartışması üzerine açıklamalarda bulunan Güvenç, "Kiraya zam yılda 1 kez sözleşme yenileme tarihinde ve TÜFE 12 ay ortalamasına göre yapılır. Mesela son açıklanan mayıs ayı TÜFE 12 ortalaması yüzde 39.33 oldu. Bu oran haziranda sözleşmesi yenilenecek konut ve işyeri sakinleri için üst sınır. 5 yılı geçen kiracı için ise kira tespit davası açılarak, kiranın yeniden belirlenmesi talep edilebilir" açıklamalarında bulundu. Güvenç, konuya ilişkin ek olarak, "Kiracılar bir yıllık dönemde TÜFE ortalamasını takip etmeyecek, yüzde 25 zam oranı sabit olacak. Böylece 3 bin lira kirası olan 3.750 lira ödeyecek. Bu uygulama sadece konutlar için geçerli olacak." ifadelerine yer verdi.

"Kiracı ve ev sahibi arasında uzlaşı durumunda"

Sözleşmeleri yenilenler bu fırsattan yararlanamıyor ifadelerini kullanan Güvenç, "Bu ay sözleşmeleri yenilenler bu fırsattan yararlanamıyor. Buna göre TÜFE 12 aylık ortalaması olan yüzde 39.33 oranında zam yapılması gerekiyor. Ancak kiracı ve ev sahibi arasında uzlaşı durumunda bunun altında bir kira artışı da yapılabilir." açıklamalarında bulundu.

"Benzer bir sınır işyerleri için de gelmeli"

Birleşmiş Markalar Derneği Başkanı Sinan Öncel, konuyla ilişkin açıklamada bulundu. Sınır işyerleri için de gelmeli diyerek Öncel, "Benzer bir sınır işyerleri için de gelmeli. Mülk sahiplerinin mağdur olmamaları ve kiracı ile karşı karşıya gelmemeleri için kira gelirlerine de vergi kolaylığı sağlanmasını öneriyoruz. Kira, perakende sektörü için en önemli maliyet kalemlerinden birini oluşturuyor. Her türlü mal ve hizmetin maliyetindeki artış da er veya geç fiyatlara yansıyor. İş yeri kiralarına üst sınır getirilirse maliyet kalemlerinden birindeki artış frenlenir" ifadelerine yer verdi.