Türkiye İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliği için onay verdi mi? NATO üyelik süreci nasıl işliyor? Türkiye izin vermezse Finlandiya ve İsveç üye olabilir mi?

İsveç ile Finlandiya'nın üye olmak istediği NATO üyelikleri genelde uzun sürüyor. Bosna Hersek, Gürcistan ile Ukrayna'nın da katılmayı istediği NATO'nun yeni üyelikleri onaylaması için birçok şartı yerine getirmek ve yasal süreçleri tamamlamak gerekiyor.

NATO, 2. Dünya Savaşı sonrasında 12 ülke tarafından kurulmuştur. Söz konusu ülkeler; ABD, İngiltere, Kanada, Fransa, İtalya, Hollanda, Norveç, Portekiz, Lüksemburg, İzlanda, Danimarka ve Belçika'dır. Aradan geçen 73 yıllık süreçte sekiz genişleme dalgası ile üyelerin sayısı 30'a çıkarıldı.

Türkiye ile Yunanistan 1952 yılında NATO'ya katılırken, 1955 yılında Almanya, 1982 yılında ise İspanya katılmıştır.

Çek Cumhuriyeti, Maceristan ile Polonya 1999 yılında katılarak üyelik sayısını 19'a çıkarmıştır.

2004 yılında Bulgaristan, Letonya, Litvanya, Estonya, Romanya, Slovakya ve Slovenya NATO'ya katılmıştır.

2009 yılında Arnavutluk ile Hırvatistan, 2017 yılında ise Karadağ ve 2020 yılında son olarak K. Makedonya katılarak NATO üyeleri tamamlanmıştır.

Yunanistan Makedonya'nın işini zorlaştırdı

K. Makedonya üyeliği, Yunanistan'la seneler boyunca devam eden anlaşmazlığın çözülmesiyle gerçekleşti. Yunanistan, isminin başına 'Kuzey' kelimesi eklenen Makedonya'nın ismine karşı çıktığından dolayı uzun seneler NATO üyeliğine engel olmuştur.

Bosna Hersek, Ukrayna ve Gürcistan 3 yıldır üyelik bekliyor

Genişleme dalgalarında NATO üyesi olmayı isteyen fakat üye olamayan ülkeler de yer aldı. Bu ülkeler Bosna Hersek, Ukrayna ve Gürcistan'dır.

2008 yılında yapılan NATO Zirvesi'nde Gürcistan ile Ukrayna'nın ilerleyen yıllarda üyeliklerinin kabul edileceği kararı verilse de bir tarih belirtilmedi. Bosna Hersek'e de 2010 senesinde Üyelik Eylem Planına katılma daveti gönderildi.

Finlandiya ve İsveç NATO'ya başvurmaya hazırlanıyor

Rusya ile Ukrayna savaşı sonrasında Avrupa güvenlik mimasirisinde yaşanan gelişmelerin etkisi altında kalan bu iki ülke, uzun senelerdir benimsemekte oldukları askeri tarafsızlığı sonlandırarak NATO'ya üyelik başvurusunda bulundu.

Senelerdir Finlandiyalıların yalnızca %20'si NATO üyeliği istedi. Fakat savaş sonrasında NATO üyeliğini isteyenlerin oranı %70'lere yükseldi.

1809 senesinde Rusya'yla savaşan ve savaşta elinde ki Finlandiya'yı Rusya'ya kaptıran İsviçre, neredeyse 200 senedir Rusya'yla savaş yapmadı.

Fakat, ABD'nin eski istihbaratçısı Edward Snowden tarafından ifşalanan belgelerde, İsveç'in 1950'lerde ABD'yle gizli bir anlaşma imzaladığı ortaya çıktı. Bu anlaşma doğrultusunda, İsveç'in Rusya'ya saldırması halinde ABD'nin yardım edeceği belirtiliyordu.

NATO'ya katılma süreci ve oy birliği koşulu nedir?

NATO'da açık kapı politikası uygulanmaktadır. Söz konusu politika, ittifakın kurucu anlaşmasının onuncu maddesine dayanmaktadır.

10. maddede kurucu Washington Antlaşması'na taraf olan devletlerin K. Atlantik bölgesinin güvenliğini sağlamak amacıyla herhangi bir Avrupa devletini ittifaka davet edebileceği söyleniyor. Fakat, ülkelerin NATO üyesi olabilmesi için oy birliğinin olması gerekiyor.

NATO üyeleri bir ülkenin aralarına katılmasına karar verdiklerinde o ülkeye resmi davet gönderilir ve yedi adımdan oluşan katılım süreci başlar.

NATO'ya katılmanın 7 adımı nedir?

1. Adım

NATO uzmanları ile davet edilmiş olan ülkenin temsilcileri Brüksel'de toplanarak, davet edilen ülkenin NATO'nun siyasi, yasal ve askeri şartlarına uyup uymadığı, NATO üyesi olmanın ekonomik, askeri, yasal, siyasi ve istihbarat ile alakalı yükümlülüklerini yerine getirip getiremeyeceği tartışılıyor.

2. Adım

Davet edilmiş olan devlet, NATO Genel Sekreteri'ne resmi niyet mektubu göndererek, birinci adımda belirtilenleri kabul ettiğini iletiyor. Ayrıca yapılacak bir reform varsa onun tarihiyle ilgili bilgi de veriliyor.

3. Adım

NATO, Washington Antlaşması'na ek katılım protokollerini hazır ediyor. Bu sayede ittifakın kurucu anlaşması güncellenirken, üye ülkeler tarafından imza atılıyor.

4. Adım

Üye ülkeler, protokolleri kendi ulusal yasa ve prosedürlerine göre onaylıyor.

5. Adım

Bütün üyeler, kendilerine düşen onay sürelerini tamamlıyor ve Washington Antlaşması'nı elinde tutan ABD'ye yeni üye katılımını onayladıklarına dair geri bildirim sunuyor.

6. Adım

NATO Genel Sekreteri, yeni üyesine ittifaka katılım için davet gönderiyor.

7. Adım

Yeni üyeliği gerçekleşen ülke, katılım belgesini ABD'ye vererek NATO üyesi oluyor.