Türk Ocakları nedir, ne zaman kuruldu? Türk Ocakları kurucusu

Türk Ocakları'nın 110. yıldönümünde İstanbul'da sempozyum düzenlendi. Sosyal medyada da büyük yankı uyandıran sempozyum sonrası vatandaşlar, "Türk Ocakları ne oluyor? Türk Ocakları'nı kim kurmuştur" gibi sorulara yanıt aramaya başladı. İşte detaylar...

Türk Ocakları nasıl kurulmuştur?

Türk Ocağı 2. Meşrutiyet zamanında kurulmuş olan birçok cemiyet içinden şube, üye sayıları ve etkilediği kitleyle Türk Derneği ve Türk Yurdu Cemiyeti'nden daha önemli bir konumu bulunan, Türk milliyetçiliğini bilimsel ve kültürel alanda geliştirmeyi amaçlayan bir yapıdır.

Wikipedia Türk Ocakları'nı şöyle anlatıyor: "Kuruluşu 1911-1912 yılları olarak bilinse de 1912'de kurulmuş olarak kabul edilir. Ocağı kurmak için ilk adımlar Askeri Tıbbiye eğitimi lalan öğrencilerce 1911 yılında atılmıştır.

1912'nin sonbahar döneminde Balkan Savaşları'ndan dolayı Türk Ocağı'na dair bakış açıları 2 anlamda değişmiştir. Ocak, Osmanlı İmparatorluğu'ndaki muhtelif toplumlara aykırılık sokmak ile suçlanırken, bir taraftan da artış gösteren milliyetçiliğin ilgi odağı olacaktır. Maddi yokluktan da etkilenilen bu süre de ocak başkanı Ahmet Ferit Tek'in istifa etmesi, Edebiyatı Cedide'nin usta yazarlarından Hamdullah Suphi Tanrıöver'in başkan olması ve Yusuf Akçura'nın 2. başkan seçilmesi takip edecektir. Tarnıöver, ocaklar kapanana dek hiç ara vermeden başkanlık görevini yerine getrimiş ve onun döneminde zirvesi 1927'de olacak şekilde canlı gelişmeler yaşanmıştır.

Ülkede vatanda ocaklı denilen ve Osmanlıcılık gibi kimliklere karşı durmuş bir kitleyle ocağa olan ilgilerin artış göstermesinden sonra düzenli konferans ve etkinlikleri Divanyolu'nda ki binadan Beyazıt'ta bulunan konağa taşınma olayı oldu ve orası merkez olarak kabul edildi. ürk Ocağı Nizamnâme-i Esâs ve Dâhilisi'nde ocağın amacı şöyle belirtilmiştir, "Türklerin millî terbiye ve ilmî, içtimaî, iktisadî seviyelerinin terakki ve ilâsıyla ırk ve dilinin kemâline çalışmaktadır."

Türk Ocakları'nın kurucusu kimdir?

Ülkemizde tek partili dönemin sivil topluk kuruluşlarını denetimi altına almasıyla 10 Nisan 1931 tarihinde kapatılmış olan Türk Ocakları çok partili döneme geçişle birlikte Hamdullah Suphi Tanrıöver'in önderliğinde 10 Mayıs 1949 tarihinde İStanbul'da tekrardan açılmıştır. 18 senelik aranın ardından yeniden faaliyet gösteren Türk Ocakları üst kadroya Hasan Ferit Cansever, Burhanettin Develioğlu, Ahmet Mazhar Akifoğlu, Fethi Erden, Ragıp Nurettin Ege, Tevfik Noyan, Cevat Mustafa Emecan ve Cemil Behçet gibi önemli isimleri getirmiştir.

Demokrat Parti'nin iktidara gelmesi ile partiden Manisa bağımsız mebusu olarak seçilen Tanrıöver, bu dönem sonrasında ocakların eski gücüne kavuşması adına çalışmalar başlatarak, 15 Mayıs 1954 yılında Türk Ocakları Kamu Yararına Çalışır Dernek statüsünü almıştır. 1957'de Merkez Heyeti'nde Prof. Dr. Mümtaz Turhan ve Prof. Dr. Mehmet Kaplan bulunurken, Hars Heyeti'nde de Zeki Velidi Togan, Yahya Kemal Beyatlı, Abdülhak Şinasi Hisar, Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu, Osman Turan, Süheyl Ünver, Oktay Aslanapa görev almıştır. 17 Mayıs 1959 tarihinde ocak merkezini Ankara'ya taşımıştır.

27 Mayıs'ta yapılan darbeden sonra Hamdullah Suphi'nin lider olduğu heyet Cemal Gürsel ile görüşerek ocakların tekrardan kapatılmasının önüne geçmiştir. 12 Mart Muhtırası'na dek ocak faaliyetlerini sürdürse de muhtıradan sonra faaliyetlerine ara vermek zorunda kalmıştır. 12 Eylül Darbesi'nden sonra ocaklar askeri rejimlerce kapatılmıştır. Kapatılan ocaklar, 1983 yılındaki Dernekler Yasası doğrultusunda tekrardan faaliyete geçerek genel başkanlık koltuğuna Prof. Dr. Orhan Düzgüneş gelmiştir.

2012 yılında yüzüncü yıl kutlaması yapan ocaklar şuan "Türk Ocakları Eğitim ve Kültür Vakfı" ismiyle, Türkiye ve Türk dünyasında yaşanan gelişme ve milli konular ile ilgili kamuoyu yaratarak faaliyetlerini sürdüren bir kurum olarak görevini sürdürmektedir.

Türk Ocakları'nın şuan 2 tanesi Almanya'da olacak şekilde 88 şube, 1 tanesi Kerkük diğeriyse Bakü'de olacak şekilde altı temsilciliği bulunuyor. Ocak, 15 Temmuz darbe girişimiyle ilgili 16 Temmuz tarihinde bir bildiri yayınladı, 2017 yılında Türkiye anayasa değişikliği referandumu için de derneğin başkanlığını yapan Öz tarafınca karşı bir makale yayınlanarak endişeleri ile eksiklikler belirtildi.