Şapka Devrimi Neden, Ne Zaman Yapıldı?

Şapka devrimi yıllarca konuşulmuş, Türkiye tarihindeki en ilgi çekici kararlardan biridir. 25 Kasım 1925 tarihinde ilan edilen Şapka Kanunu 96. yıl sonra hala merak edilen konulardan biri. Hangi ilde ilan edildi, önce kullanılan başlık neydi?

24.11.2021-16:33 - (Son Güncelleme: 31.01.2022-13:21) Şapka Devrimi Neden, Ne Zaman Yapıldı?

Şapka Devrimi ya da Şapka İnkılabı ismiyle bilinen kılık kıyafet düzenlemesinin ne zaman ve nerede yapıldığı araştırılan konular arasında. Kılık kıyafet düzenlemesi erkeklerin özellikle mesleki alanda şapka kullanmasına karar getiren bir inkılaptı. Yıllardır üzerine çokça tartışılan şapka kanununun nasıl uygulandığı hala merak ediliyor. İşte tarihi olayın perde arkası…

NE ZAMAN YAPILDI?

Şapka kanununun mecliste kabul edildiği 25 Kasım 1925 tarihinden önce çeşitli mesleki alanlarda kılık kıyafet değişimine gidilmişti. Askeriyede, okullarda ve diğer bazı resmi okullarda takılan başlıkların şapkaya dönmeye başlaması bu kanunun geleceğinin habercisiydi. 25 Kasım tarihinde getirilen kanun meclis üyeleri ve memurlarının şapka kullanmasına ilişkin bir karardır.

NEDEN YAPILDI?

Şapka kanununun kabul edilmesinin en büyük sebeplerinden biri Türkiye’nin batılı anlamda hareket etmeye başlamasıydı. Diğer uluslarla evrensel bir kılık kıyafet çizgisi yakalamak, ülkenin görünürlüğünü sağlamak için oldukça önemliydi. Bu kanun kabul edildikten sonra Atatürk’ün Kastamonu’ya ziyaretinde dikkat çekici bir şapka kullanması kanunun tüm ülkede yayılmasını sağlamak amacıyla yapılan bir hareketti. Yaptığı ziyaretlerindeki konuşmalarında şapka nutku da vererek alınan kararın yayılmasına öncülük etti.

ŞAPKA KANUNU İDAMLARI

Şapka kanununun ülkenin her yerinde yayılması için çalışılırken bu duruma muhalefet olan birçok kişi ve grup oldu. Muhalefet tarafta bulunan ve kanunu uygulamayanlar çeşitli cezalar aldı. Bu cezaların en ağırı elbette ki idam cezasıdır.

Kanunun ilanından sonra Erzurum, Kahramanmaraş, Sivas, Giresun gibi şehirlerde büyük çaplı ayaklanmalar meydana gelmeye başladı. Ayaklanmaların sorumluları tespit edilerek yargılandı. Hapis, sürgün, idam gibi çeşitli cezalara çarptırıldı. Tarihi kaynaklara göre bu kanuna karşı çıkılması yüzünden 20’ye yakın kişi idam edilmiştir. Bunlardan bazıları şöyledir;

- Erzurum’da bir grup valinin evinin önünde çeşitli sloganlar attı. Bunun üzerine tutuklanarak sıkıyönetim mahkemesinde yargılandılar ve ayaklanma sorumluları idam cezasına çarptırıldı.

- Rize’de 150’ye yakın kişi bu kanunu ihlal ve protesto etme suçundan yargılandı. Bu kişilerin 10’a yakını idam cezası aldı. Kalan birçoğu da hapis cezasına mahkum edildi.

- Giresun’da iki kişi idam cezasına çarptırılırken birçok isim de 3-5 yıl aralığında farklı illere sürgüne yollandı.

HALA GEÇERLİ Mİ?

25 Kasım 1925 yılında kabul edilen ve resmi gazetede duyurulan Şapka kanununun bugün hala geçerli olup olmadığı merak konusu. Resmiyete göre meclis üyelerinin ve memurlarının şapka giyme kararı hala bulunuyordu ama uygulanmıyordu. Ayrıca bu kanuna karşı gelme durumunda ceza uygulama kanunu da yürürlükteydi. Sadece resmiyette bulunan ve uygulanmayan bu kararın yasalar arasından çıkarılması gerektiği birçok siyasi tarafından meclise teklif olarak verildi. Ayrıca uygulanmayan diğer eski kanunların da anayasadan çıkarılması gerektiği defalarca gündeme gelmiştir.

DNC Medya

bilgi@haber365.com.tr

Osmanlı'da Şehzadelerin Sancağa Çıkma Usulü

17. Yüzyıl Osmanlı Devleti İç İsyanları Nelerdir, Neden Çıkmış...

Nedir Ne Zaman Haberler

YORUM YAZ..

Dikkat! Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, pornografik, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.

Yorumlar

İlk yorum yazan siz olun.