Kovid-19 Aşısından Sonra Normal Hayata Dönüş Ne Kadar Sürecek?

Yapılan açıklamalarda, seyahat kısıtlamalarının kaldırılması, maske takma zorunluluğunun olmaması ve kalabalık etkinliklerin tekrar başlaması için çok daha uzun bir zamana ihtiyaç olduğu belirtiliyor.

Aşıların onay alıp uygulanmaya başlamasından sonra dünya nüfusunun büyük bir kısmının aşılanmasının aylar, hatta yıllar alabileceğine işaret ediliyor.

Ayrıca normal hayata dönüş için gereken ‘sürü bağışıklığına’ ulaşıp ulaşılamayacağı, aşıların etkisinin ne kadar süreceği, virüs taşıyan kişilerin bulaşıcılığını bitireceğine ve aşının hastalığı engellemekte ne kadar süreceği gibi etkenler de büyük önem taşıyor.

Aşı ile ilgili çalışmaların sonuçlarının olumlu olduğunu açıklayan şirket ve kurumlar Pfizer / BioNTech (ABD-Almanya), Gamaleya Institute (Rusya), Moderna (ABD) Oxford Üniversitesi / AstraZeneca (İngiltere) olarak sıralanıyor.

Her dört aşının da üçüncü faz klinik testlerde etkili olduğu bildirildi. Fakat aşıların onay süreçleri henüz tamamlanmış değil.

KÜRESEL SÜRÜ BAĞIŞIKLIĞI

BBC'ye yaptığı açıklama yapan ABD'deki Mayo Clinic'te moleküler tıp bölümünden Prof. Dr. Andrew Bradley, ‘Normale ne zaman ve nasıl dönüleceği konusu, herkesin aklında olan soru. Ancak bunun olabilmesi için dünya nüfusunun yaklaşık 75'inin aşılanmış olması gerekiyor’ ifadelerini kullandı.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), virüsün yayılmasını engellemek için halkın yüzde 60 ila 70'nin bağışıklık kazanması gerektiğini belirtiyor.

WHO Baş Bilim insanı Dr. Soumya Swaminathan katıldığı bir konferansta, ‘SARS CoV-2'nin bulaşıcılığının yüksek olduğu göz önüne alındığında nüfusun yüzde 60 ile 70 arasında bir bölümünün bağışıklığının olması gerekiyor’ şeklinde konuştu.

Benzer bir oranı yakalamak gerektiğini belirten ve geçtiğimiz haftalarda aşı programını açıklayan İspanya, 2021 yılının Ocak ayında yüksek risk gruplarına aşı yapmaya başlamayı ve yılsonuna kadar aşının nüfusun yüzde 70'ine ulaştırmayı planlıyor.

Bilim insanları, uygulanan aşı programlarıyla hastalığın kontrol altına alınma çabalarının sadece İngiltere, Fransa veya İspanya gibi ülkeleri değil, Afrika, Asya ve Latin Amerika'daki ülkeleri de kapsaması gerektiğini söylüyor.

YILLAR ALABİLİR

Prof. Dr. Bradley, ülkelerin kendi hedeflerinin ötesinde tüm dünya için bu orana ulaşılması gerektiğini ve bunun seneler alabileceğini belirtti.

Bradley, ‘Hastalığın kökünün kazınması ya da yeniden ortaya çıkmasının engellenmesi için önemli olan küresel düzeyde sürü bağışıklığının sağlanması. Dünya nüfusunun 7 milyarın üzerinde olduğu düşünülürse bunu sağlamak yıllar sürebilir’ diye konuştu.

Gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkelerin aşıya ulaşmasını sağlamak için başlatılan Covax projesine bazı devletler, sağlık kuruluşları, ilaç üreticileri, bilim insanları ve bağışçılar destek oluyor.

YANIT BEKLEYEN SORULAR

Hayatın normale dönmesi için dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 70'lik bir bölümünün bağışıklık kazanması gerektiği belirtilse de aşıyla ilgili olumlu gelişmelere daha temkinli yaklaşılması gerektiği ve yanıt bekleyen çok fazla soru olduğu söyleniyor.

Meksika Aşı Birliği Genel Sekreteri Dr. Rodrigo Romero, ‘Bu hastalık ve buna karşı bağışıklıkla ilgili tüm bilgilere yüzde 100 sahip değiliz. Bulaşma oranının azaltılması için ne kadar bir nüfusun aşılanması gerektiğini söylemek için henüz erken. Ayrıca aşıların etkinliği ve insanlara ne kadar süreyle koruma sağladığı da önemli’ dedi.

Aşıyla ilgili bilinmeyenlere ek olarak lojistik, dağıtım ve depolama konusunda da bazı sorunlar yaşandığı belirtiliyor.

Örneğin, Moderna ve Pfizer/BioNtech aşılarının çok düşük sıcaklıklarda özel teknolojilere sahip dolaplarda depolanması gerekiyor.

Uzmanlar, kaynak sıkıntısı yaşayan ve gelişmekte olan ülkeler için bu durumun sıkıntı oluşturduğunu belirtiyor.

İspanya Aşı Birliği Başkanı Dr. Amos Garcia Rojas, BBC Mundo'ya yaptığı açıklamalarda, Pfizer/BioNtech'in geliştirdiği tarzdaki aşıların taşınması ve depolanmasının ciddi yatırımlar gerektirdiğini belirtti.

Rojas, ‘Her ülkeye aşıların ulaştırılma hızı, normale dönüşün zamanlaması konusunda farklı takvimlerin ortaya çıkmasına yol açabilir. Ayrıca, aşı yaptırma konusunda kesin kararını vermemiş olan çok sayıda insan var. Her aşılama programı, açık bir iletişim stratejisiyle birlikte yürütülmeli. Tüm bunlar da süreci geciktiriyor’ şeklinde konuştu.

DÖNÜŞ EKİ NORMALE Mİ YENİ NORMALE Mİ?

Sürü bağışıklığına ulaşmak için düşünülen orana ulaşılsa dahi bazı uzmanlar, normale dönen hayatın pandemi döneminden farklı olabileceği uyarısı yapıyor.

Mayo Clinic'ten Prof. Dr. Bradley, ‘eski hayatımıza geri dönüş olasılığının yakın bir zamanda olmayacağını belirterek, bu dönemde yaşananların ekonomik faaliyet üzerinde etkileri olacağını ve evden çalışma gibi bazı uygulamaların da devam edeceğini söylüyor.

İspanya Aşı Birliği'nden Garcia Rojas da maske kullanımının salgın sürecinden sonrada devam edeceğini umduğunu söyledi.

Salgından sonra insanların normal grip olduklarında dahi diğer insanlara bulaştırmamak için maske takmayı tercih etmek isteyebileceğini söyleyen Garcia Rojas, ‘Restoran ve barlar, daha düşük kapasiteyle çalışmaya başlayacak ve seyahatler de sınırlı olacak’ ifadelerini kullandı.

Ancak Garcia Rojas, bir yandan da ‘yeni normal’ söyleminden rahatsızlık duyduğunu vurguladı.

‘Ben de eski normale dönmeyi isterim. Ancak pandemi döneminin ortasında bundan bahsetmek herkes için risk taşıyor’ diyen Garcia Rojas, konuşmasına şöyle devam etti:

‘Bu konuda gündeme geldikçe eski rutine geri dönmeye hazır olduğumuz gibi yanlış bir inanç doğabilir. Açıkçası, koronavirüs sonrasında da bu dönemde edindiğimiz bazı alışkanlıkların sürmesini bekliyorum. Umarım ellerimizi daha sık yıkamaya başlarız ve kendimizi iyi hissetmediğimiz zamanlarda başkalarını korumak adına maske takmayı sürdürürüz.’