Rusya Ukrayna'ya Girer de Çin Tayvan’ı Affeder mi?

Erdal ŞİMŞEK-ANALİZ 

Çin Halk Cumhuriyeti, Tayvan üzerindeki “Çin toprakları” ve “Çin vatandaşları” iddiası gütmesi, bu durumda muhtemel gibi görünüyor. Ama Çin devletinin yayılmacılığı Ruslarınki gibi değil. Rusya Deli Petro’dan beri yayılmacılığını gerek Sovyet ve gerekse Putin dönemindeki gibi sürdürüyor. Putin'in Ukrayna'nın bulunduğu toprakları Sovyet Rusya döneminde kadar Rusya'nın toprağı olduğunu söylemesi Çin'in Thayvan üzerindeki mülkiyet ve egemenlik iddiasını oldukça güçlendiriyor. Çin Halk Cumhuriyeti'ni Tayvan’a yönelik muhtemel operasyonun yolu bu kartla açılmıştır. Çünkü Çin, Rusya'nın Ukrayna'daki işgal üzerine kurulan sözde 2 tane cumhuriyeti tanımasına hiçbir tepki göstermedi.

Ve yine aynı Çin, Rusya'nın bu işgal ediliş yönteminde diplomasiyi ayaklar altına almasına da sessiz kalmayı tercih etti. Çin, Batı’nın ve özellikle Amerika Birleşik Devletleri'nin bu işgale karşı yetersiz ve güçsüz kalmasını elbette kendi çıkarları için kullanacaktır. Peki Çin'in Tayvan’ı işgal etme teşebbüsü Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesi gibi bir oldu bitti ile sonuçlanabilir mi? Bu soruya çok yönlü cevap bulmak gerekiyor.

Asya Pasifik’e baktığımızda sadece ABD’nin değil, İngilizce konuşan tüm sömürgeci ülkelerin çıkarları bulunuyor ve bunların tamamı yeni bir savunma paktı kurdular. AUKUS, sadece bir askeri pakt değil aynı zamanda bir nükleer pakttır da. Bu paktın, Çin’in Tayvan’ı işgali durumunda harekete geçme ihtimali NATO'nun ve Avrupa Birliği'nin harekete geçmesinden çok daha yüksektir. NATO, özellikle Fransa ve Avrupa kanadını kendi başına buyruk davranmasından dolayı tarihinin en etkisiz dönemini yaşamaktadır. Oysa Amerika Birleşik Devletleri ve İngiltere'nin Asya Pasifik'te kurduğu yeni savunma ve işbirliği paktı kelimenin tam anlamıyla yeknesaktır. Dolayısıyla bu birlik, ortak savunma ve saldırı konusunda daha ciddi, daha güçlü ve daha reel adımlar atma yeteneğine sahiptir.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un NATO’yu beyin ölümü ile itham etmesi, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali ile gerçekleşmiş gibi görünüyor. Çünkü NATO üyesi Fransa ve Almanya'nın yanı sıra Amerika Birleşik Devletleri'nin Türkiye'yi Ukrayna krizinde ötelemesi NATO'nun gücüne en büyük darbe vurmuş. Ve kelimenin tam anlamıyla NATO’yu kağıt üstünde bir ittifak haline getirmiştir. NATO ve Amerika Birleşik Devletleri eğer 2008 yılında Rusya'nın Gürcistan'da oynadığı planı iyi okuyabilselerdi Ukrayna krizinde Türkiye ile ortak hareket eder ve Türkiye ile ittifak kurarlardı. Fakat bu ülkelerdeki kronik Türk ve Türkiye düşmanlığı yanı sıra Erdoğan'a olan nefretleri, NATO'nun ölümünü gerçekleştirmiştir. Tayvan olayı bu yüzden bir açıdan daha farklı görülebilir. Amerika, Avustralya, Kanada İngiltere ve Yeni Zelanda'nın kurduğu yeni ortak savunma paktı NATO kadar zayıf olmayacağı ve özellikle ağır hareket etmeyeceğini tahmin ediyorum. Çin'in olası Tayvan işgaline bu güç müdahil olabilir.

Ancak bu müdahale askerlerini sıcak temas şeklinde olma ihtimali de yüzde50-50 ağırlıktadır. AUKUS’tan dolayı Rusya ve Çin ittifak haline girdiler. Bu da dünyanın en büyük 2 nükleer gücünün ittifakı anlamına geliyor. Nükleer güç, yani kurulan savunma ittifakına karşı ciddi bir caydırıcı görev üstleniyor. Bu yüzden Tayvan gerilimi bir süre daha devam eder ve Çin'in Tayvan’ı işgal etmesi veya işgal etmeye teşebbüsü bir süre daha bekleyecektir.

* Gazeteci-yazar Erdal ŞİMŞEK, haber365.com.tr Yayın Kurulu Üyesidir