Resmi Gazete'de yayımlandı: "Fahiş Fiyat ve Stokçuluğa Karşı Kanun" Cezalar ve yaptırımlar artırıldı!

Kanun değişikliği ile birlikte, üretici, tedarikçi ve perakende işletmelerin bir mal veya hizmetin satış fiyatında fahiş artış yapmalarına dair hükme aykırı hareket edenlere her bir aykırılık için 100 bin liradan 1 milyon liraya kadar idari para cezası uygulanacak.

Stokçuluğa 1 milyon liradan 12 milyon liraya kadar ceza

Piyasada darlık yaratıcı, piyasa dengesini ve serbest rekabeti bozucu faaliyetler ile tüketicinin mallara ulaşmasını engelleyici faaliyetlerde bulunanlara ise her bir aykırılık için 1 milyon liradan 12 milyon liraya kadar ceza verilebilecek.

Yeni düzenlemeler ve uygulama tarihleri

Fahiş fiyat ve stokçuluk cezalarının artırılmasını içeren kanun değişikliği, Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Kanunun 1. maddesi 26 Nisan tarihinden itibaren uygulanmak üzere yürürlüğe girerken, diğer hükümler yayın tarihinde yürürlüğe girdi. 5300 sayılı Kanunun 28. maddesinin birinci fıkrasında yapılan değişiklik ise yayımı tarihinden itibaren altı ay sonra yürürlüğe girecek.

İş yeri kapatma yetkisi

Ticaret Bakanlığı, bu hükme bir takvim yılı içinde en az 3 defa aykırı hareket ederek idari para cezası uygulanan üretici, tedarikçi ve perakende işletmelerin iş yerlerini 6 güne kadar kapatma yetkisine sahip olacak. Bu yetki, piyasada darlık yaratıcı ve tüketicinin mallara ulaşmasını engelleyici faaliyetlerde bulunanların faaliyetlerini engellemek amacıyla kullanılacak.

Ekonomik istikrar için kritik adım

Bu düzenleme, ekonomik istikrarın sağlanması ve enflasyonun düşürülmesi açısından kritik bir adım olarak değerlendiriliyor. Fahiş fiyat artışları ve stokçuluğun engellenmesi, tüketicilerin korunması ve piyasaların sağlıklı işleyişinin devam ettirilmesi amacıyla büyük önem taşıyor.

Uygulamada dikkat edilecek hususlar

Kanunun uygulanmasında dikkat edilecek hususlar arasında, fiyat artışlarının makul seviyelerde tutulması ve piyasa dengesinin korunması yer alıyor. Tüketicilerin mal ve hizmetlere kolayca ulaşabilmesi, serbest rekabetin bozulmaması ve ekonomik dengenin korunması bu düzenlemelerin temel hedefleri arasında bulunuyor.

İdari para cezalarının üst sınırları

Küçük ölçekli işletmeler: İdari para cezalarının bir takvim yılına ilişkin toplam tutarı 20 milyon liradan fazla olamayacak.

Orta ölçekli işletmeler: İdari para cezalarının bir takvim yılına ilişkin toplam tutarı 200 milyon liradan fazla olamayacak.

Büyük ölçekli işletmeler: İdari para cezalarının bir takvim yılına ilişkin toplam tutarı 1 milyar liradan fazla olamayacak.

Ürün güvenliğine ilişkin cezalar

Aykırı ürün ihraç edenlere: 240 bin 566 liradan 2 milyon 405 bin 665 liraya kadar ceza.

Diğer aykırılık durumlarında: 96 bin 226 liradan 962 bin 265 liraya kadar idari para cezası.

Kooperatifler Kanunu'nda değişiklikler

Kooperatif Bilgi Sistemi (KOOPBİS): Kooperatif ve üst kuruluşları yönetim kurulu üyelerinin KOOPBİS’e veri aktarımı süreci tamamlanmadığı takdirde Ticaret Bakanlığı tarafından birer yıl olmak üzere iki defa süre uzatımı yapılabilecek.

Ana sözleşmelerin intibak süresi: Kooperatiflerin ana sözleşmelerini intibak ettirmeleri için öngörülen süre 2 yıl uzatıldı.

Rekabet Kurulu düzenlemeleri

Soruşturmaların bildirimi: Rekabet Kurulu, soruşturmaları 15 gün içinde ilgili taraflara bildirecek.

Savunma süresi: Taraflara yazılı savunmalarını soruşturma raporunun tebliğinden itibaren 30 gün içinde göndermeleri tebliğ edilecek. Haklı gerekçeler sunulursa bu süre bir kereye mahsus ve en fazla bir katına kadar uzatılabilecek.

Ürün ihtisas borsaları

Garanti fonu: Ürün ihtisas borsalarında gerçekleştirilen işlemlerden doğan yükümlülüklerin yerine getirilmesi ve zararların tazmini için garanti fonu kurulacak.

Mali sorumluluk: Takas işlemlerinde mali sorumluluk, tesis edilen limitler ve alınan teminatlar ile garanti fonu varlıklarıyla sınırlı olacak.

Teminat ve garanti fonu kullanımı: Tevdi amaçları dışında kullanılamayacak, üçüncü kişilere devredilemeyecek, haczedilemeyecek, rehin edilemeyecek, iflas masasına dahil edilemeyecek ve üzerlerine ihtiyati tedbir konulamayacak.

Depo kira ücreti ve TMO ödemeleri

Askıya alınan işletmeler: Lisansı askıya alınan işletmeler, askıda kaldıkları günler için depo kira ücreti talep edemeyecekler.

Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO): TMO’nun lisanslı depolarda depolanan ürünleri için ödenen depolama ücretleri askı süresi boyunca ödenmeyecek.

Bu düzenleme, Resmi Gazete’de yayımlandıktan altı ay sonra yürürlüğe girecek.

Lisanslı depoculukta idari para cezaları

Cezaların artırılması: Şartlarına uymayan lisanslı depo işletmelerine 200 bin liradan 1 milyon liraya kadar idari para cezası kesilecek.

Fahiş ücret ve kesintiler: Ücret tarifesinde belirlenenin üzerinde ücret talep eden, hizmetler için ücret tahsil eden veya ürün teslimi sırasında mevzuata aykırı kesinti yapan işletmelere bu ceza uygulanacak.

Ürün senetleri: Ürün senedinin içerik, şekil ve muhafaza şartlarına uymayan işletmeler de bu cezalara tabi olacak.

Depoların teslim yükümlülüğü

Teslim yükümlülüğü: Teslim yükümlülüğü düzenlenmiş ve iptal edilmemiş ürün senedinin temsil ettiği tarım ürününün tümü veya bir bölümü için başka bir ürün senedi düzenlenemeyecek. Bu hükme aykırı hareket eden işletmelere 200 bin liradan 1 milyon liraya kadar ceza verilecek.

Analiz ve sınıflandırma işlemleri

Analiz yapılmadan kabul/çıkarma: Analiz ve sınıflandırma işlemi yapılmadan ürünün depoya kabul edilmesi veya depodan çıkarılması durumunda her bir aykırılık için 200 bin lira idari para cezası uygulanacak.

Ekipman kalibrasyonu: Alet ve ekipmanların kalibrasyonunun ya da periyodik kontrollerinin yapılmadan kullanılması durumunda da aynı ceza geçerli olacak.

Numune alma ve saklama

Şahit numune: Şahit numune alınmaması veya belirlenen süre boyunca saklanmaması durumunda her bir aykırılık için 200 bin lira idari para cezası uygulanacak.

Analiz belgeleri: Analiz ve sınıflandırma belgesinin ilgili yönetmelikte belirlenen şartları taşımaması durumunda da aynı ceza kesilecek.

Ücret tarifesi ve hizmet bedeli

Yetkili sınıflandırıcılar: Ücret tarifesinde olmayan hizmetler için ücret talep eden veya belirlenenin üzerinde ücret talep eden yetkili sınıflandırıcılara 200 bin liradan 1 milyon liraya kadar idari para cezası verilecek.

Tekrar durumunda cezaların artırılması

Tekrar durumunda: İdari para cezalarının verilmesini gerektiren aykırılığın bir takvim yılı içinde tekrarı halinde, her bir tekrar için bir önceki cezanın iki katı idari para cezası uygulanacak.

Kapalı pazar yerlerinde yapılan düzenlemeler

Kapalı pazar yerlerindeki satış yerlerinin pazarcılara tahsis edilmesi konusunda önemli düzenlemeler yapıldı. İşte detaylar:

Tahsis usulüyle kullandırılacak

Sınırlı ayni hak yöntemi kaldırıldı: Kapalı pazar yerlerindeki satış yerleri, pazarcılara yüksek fiyatlarla kiralanmasına neden olan sınırlı ayni hak yöntemiyle kiralama usulü artık kaldırıldı.

Pazarcıların maliyetleri azaltılacak: Satış yerleri sadece tahsis usulüyle kullandırılarak pazarcıların maliyetlerinin azaltılması amaçlanıyor.

İdari para cezaları

Fahiş fiyat artışına cezai yaptırım: Üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler tarafından bir mal veya hizmetin satış fiyatında fahiş artış yapılamayacak. Bu kurala aykırı hareket edenlere her bir aykırılık için 100 bin liradan 1 milyon liraya kadar idari para cezası uygulanacak.

Anonim şirketlerde yapılan düzenlemeler

Anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin görev süreleri ve yetki devri konusunda önemli değişiklikler yapıldı. İşte detaylar:

Görev süresi uzatılacak

Uyumlu hale getirilme: Anonim şirketlerde başkan ve başkan vekillerinin görev süreleri, 3 yıl olan yönetim kurulu üyeleriyle uyumlu hale getirilecek.

Yetki devri

Yönetim kuruluna yetkinin devri: Anonim şirketlerde, üst düzey yöneticiler dışında kalan kişilerin atanma ve görevden alınmalarına dair yetkinin yönetim kurulunca devredilebilmesi sağlanacak.

Toplantı çağrısı

Yönetim kurulu toplantı çağrısı: Yönetim kurulu üyesi, başkandan yönetim kurulunu toplantıya çağırmasını yazılı olarak isteyebilecek. Bu çağrı, yönetim kurulu başkanınca yapılacak ve toplantı, istemin ulaştığı tarihten itibaren en geç 30 gün içinde yapılacak şekilde çağrılacak.

Şirketlerin sermayelerini yükseltme zorunluluğu

Anonim ve limited şirketler için yeni bir dönem başlıyor. İşte detaylar:

İntibak zorunluluğu

31 Aralık 2026'ya kadar intibak sağlanmalı: En az sermaye tutarının altında kalan anonim ve limited şirketlerin, 31 Aralık 2026 tarihine kadar yeni sermaye düzenine intibak etmeleri gerekecek.

Yapılmayan intibaklar sonuçları olacak: İntibakı sağlamayan şirketler, infisah etmiş sayılacak ve kanunda belirtilen tasfiye sürecini başlatarak ticaret sicili kaydının terkinini sağlamaları gerekecek.

Sermaye artırımı

Sermaye tutarı yükseltilecek: Kayıtlı sermaye sistemini kabul etmiş bulunan halka açık olmayan anonim şirketler, çıkarılmış sermayelerini en az 250 bin liradan 500 bin liraya yükseltmek zorunda kalacaklar.

Genel kurul kararları önem kazanacak: Sermayenin yükseltilmesi için yapılacak genel kurullarda toplantı nisabı aranmayacak, kararlar toplantıda mevcut oyların çoğunluğu ile alınacak ve bu kararlar aleyhine imtiyaz kullanılmayacak.

İdari para cezaları ve yaptırımlar

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'da yapılan düzenlemeler ve getirilen cezalar önemli değişiklikler içeriyor:

Sermaye ve satış işlemlerine ilişkin cezalar

Satış fiyatlarında fahiş artışa cezai yaptırım: Satış fiyatlarında fahiş artışa gidilmesi durumunda 100 bin liradan 1 milyon liraya kadar idari para cezası uygulanacak.

Mal teslimi ve hizmet yeterliliği ihlallerine cezalar: Malları süresinde teslim etmeyenlere ve satış sonrası hizmet yeterlilik belgesi almayanlara cezalar getiriliyor. Bu kapsamda 2 bin 200 liradan başlayan cezalar uygulanacak.

Reklam kurulu yetkileri

İçeriğin çıkarılması ve erişimin engellenmesi: Aykırılığın tespit edilmesi durumunda içeriğin çıkarılması ve erişimin engellenmesi gibi tedbirler artık Reklam Kurulu'nun yetkisi altında olacak.

Erişimin engellenmesi kararı: Aykırılığın internet ortamında gerçekleşmesi durumunda içeriğin çıkarılmaması halinde erişimin engellenmesine karar verilebilecek.

Devre tatil konu taşınmazlar için düzenlemeler

Devre tatil satışlarına izin: Yapı ruhsatı alınmış devre tatile konu taşınmazlarda ön ödemeli usulle satışlar yapılabilir hale geliyor. Bu alanda kooperatif veya ticaret şirketi ortaklığı da tanınacak.