Osmanlı'da Usta Çırak İlişkisi

Osmanlı Devleti yönetimde ve sosyal hayatta düzeni sağlamak için birçok yazılı ve sözlü sistemi kültüründe bulundururdu. Usta - çırak ilişkisi de onlardan biri. Peki, bu sistem nedir, Osmanlı'da usta çırak dernekleri nelerdir, Lonca teşkilatı nedir?

24.07.2020-14:29 - (Son Güncelleme: 11.01.2022-17:14) Osmanlı'da Usta Çırak İlişkisi

Usta çırak ilişkisi, tarihi geçmişe dayanan öğrenme yollarından birisidir. Osmanlı Devleti'nde "Lonca Teşkilatı" olarak işleyen bu yöntem uzun yıllar süresince kendisini korumuştur. Bu kuruluşa tüm esnaflar üye olarak katılırlardı. Üretimi yaparken usta çırak ilişkisi ile işi öğrenmek isteyenlere yardımcı olurlardı.

USTA ÇIRAK İLİŞKİSİ NASILDI?

Çırak olanlar direkt olarak deneyimleri ile harekete geçerdi. Asıl olan eğitimin deneyime bağlı olduğu iddia edilirdi. Ve ustaların eğitimini alan çırakları iyi bir gelecek beklerdi. Öyle ki çıraklar referansları olarak ustalarının adlarını kullanırdı. Ve bu sayede gelecekleri daha iyi bir hal alırdı.

USTA ÇIRAK DERNEKLERİ NEDİR?

Önceleri sadece usta – çırak ilişkileri ele alınmış olsa da bunun sonrasında dernek bünyesi içerisinde çalışmalara yer verilmiştir. Bunun için özel bir teşkilat kurulmuş ve eğitimin bu şekilde daha profesyonel hale gelmesi sağlanmıştır.

Osmanlı'da usta çırak ilişkisi için kurulan teşkilatlar, eğitimhane olarak ifade edilirdi. Bu bağlamda Lonca Teşkilatı açıldı ve eğitimin profesyonel hale gelmesi sağlandı. Öncelikle teşkilata dair:

15 yüzyılın sonlarına doğru kurulmasına karar verilmiştir. Ahilik kültürü temel olacak şekilde düzen kurulmuştur. Takiben 20. Yüzyıla kadar süren bir teşkilat olduğunu da belirtmek gerek. Buradan anlaşıldığı üzere son derece faydalı olmuş ve binlerce çırağın ustalaşmasına da imkan tanımıştır.

Osmanlı'da usta çırak ilişkileri

OSMANLI'DA ÇIRAK AŞAMALARI NELERDİ?

Teşkilat bünyesi içerisinde faaliyet gösteren kişiler en ufaktan başlardı. Yukarıda belirttiğimiz gibi Ahilik temeline bağlı olarak loncalardan eğitime geçilirdi. Eğitimin başında vatandaşların çırak olarak kabul edilmesi söz konusudur. Bunun devamında ise kalfa olmalarına dair karar verilirdi.

Bu aşamaları tamamlamak ise bir hayli güçtü. Öyle ki tamamlayan kişilerin usta unvanına ulaşmaları esas alınırdı. Ve bu loncalardan usta olarak ayrılan kişilerin gelecekleri çok parlak olurdu. Osmanlıda usta çırak ilişkisi üzerine:

- Loncada yetişenler zanaat alanında kendini gösterebiliyor.

- Yine loncadan esnaf olarak da ayrılmak mümkündür.

Çırak olan kişilerin daha çok ticari alanda kendilerini ispat ettikleri açık durumda. Hal böyle olunca Osmanlı da kendine meslek edinenlerin çoğu usta – çırak ilişkisine buna borçlu olduğunu belirtir. Beraberinde de lonca teşkilatının önemi de ön plana çıkmaktadır.

LONCA TEŞKİLATI ESASLARI NELERDİR?

Usta – çırak ilişkisine ön ayak olan lonca teşkilatları, belli başlı kurallar ile birlikte kurulmuştur. Örneğin yukarıda belirttiğimiz gibi önceliğin Ahilik temelleri olduğu bilinir. Ahilik ile benzer ahlaki kurallara yer verilirdi. Bunların devamında:

- Loncalar kendi yöneticilerini kendileri seçerdi.

- Yöneticiler tarafından işleyişe dair kurallar belirlenirdi.

- Kalite standartları ise devlet tarafından belirlenirdi.

Bu hususlara karşı lonca teşkilatları tarafından eğitime geçilirdi. Eğitimin pratikte devam etmesine özen gösterilirdi. Bu sayede değerli zanaatkarlar yetiştirilmiştir. Bunun devamında esnaf olmak isteyenlerin de yine Ahilik temellerine sahip olan lonca teşkilatlarına başvurduğu bilinmektedir.

DNC Medya
DNC Medya
bilgi@haber365.com.tr
YORUM YAZ..

BUNLAR DA İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

En Çok Okunanlar

Modal