Küçük Kaynarca Antlaşması

1768-1774 savaşının sonrasında imzalanan bu anlaşmada yıllar sürecek olan Osmanlı Rus savaşının en önemli adımlarından bir tanesi atılmıştır. İlerleyen aşamalarda Balkanlar ve Osmanlı sınırları içerisinde yer alan Ortodokslar ile alakalı büyük anlaşmazlıklar çıkacaktır. Bu anlaşmazlıkların en temel kaynaklarından biri de Rusya’nın benimsemiş olduğu Panslavizm politikasıdır. Osmanlının himayesi altında olan Slavların hareketlendirilmesi ve bağımsızlıklarının kazandırılması için Rusya tarafından çok büyük biri çaba sarf edilmiştir.

Küçük Kaynarca Koşulları Nelerdir?

Osmanlının Avrupa’nın üstünlüğünü kabul ettiği antlaşması kapsamında dikkate alınması gereken en temel özellikler;

• Kırım’ın bağımsızlığını kazanması sağlanmıştır. Bu bağımsızlığın verilmesinin yanı sıra Osmanlıdan daha fazla tepki yükselmemesi için Kırım’ın hilafete bağlılığının devam edeceği de eklenmesi gereken hususlardandır.
• Bu noktada bir diğer önemli husus da Eflak ve Boğdan’da herhangi bir sıkıntı meydana gelirse ya da bir Anlaşmazlık çıkarsa halkın taleplerinin Rusya’ya iletileceğidir. Bu adımlar gereğince en kısa süre içerisinde bu bölgelerde bulunan halkın da ayaklandırılması için gerekli olan adım Rusya tarafından atılmış oluyor.
• Rus ticaret gemilerinin Akdeniz ve Karadeniz sularında diledikleri gibi gezebilecekleri ve işlem gerçekleştirebilecekleri dile getirilmiştir. Bu alanda alınabileceğin en üst sınırında tavizin alındığı ve çok yönlü suiistimal eden bir anlaşmanın hazırlandığı da fark edilmektedir.

Bu detaylara bakıldığı zaman tarihi bir madde görülüyor. Kırım’ın bağımsız olması ile beraber nüfusu hem Türk hem de Müslüman olan bir bölgenin ilk defa kaybedildiği de fark edilmektedir. Bu durum hem siyasi kadroda hem de padişah nezdinde vurucu bir durum haline gelmiştir.

Rus İlişkilerinde Yaşanan Gerginliğin Sebebi Nedir?

Osmanlı’nın Avrupa’nın üstünlüğünü kabul ettiği antlaşması kapsamında maddelere bakıldığı zaman dahi iki siyasi ünite kapsamında ne derece büyük bir gerginliğin olduğunu net bir biçimde görebilirsiniz. Rus ilişkilerinde yaşanan bu sıkıntının asıl sebebi Rusya’nın Akdeniz’de boy göstermek istemesi ve daha sonrasında Balkanlarda Rusya’nın güttüğü amaçlardır.

Rusya ve Osmanlı arasındaki mücadele bu noktada da sonuçlanmayacaktır. Bunun yanı sıra en kısa süre içerisinde daha fazla tavizi almak ve Balkanlarda tam manası ile kendine müdahale sahası oluşturabilmek için büyük bir çaba sarf edilmektedir. Rus ilişkilerinin bu sıkıntılı yapısı Osmanlı üzerinde en net şekilde baskı oluşturan hususlar arasında kendini gösteriyor. Dönem dönem ilişkiler iyi olsa da temel dinamik hep olumsuzdur.