Stefan Zweig denilince ilk akla gelen Satranç kitabının konusu, kitap incelemesi nedir?
Satranç, Stefan Zweig denildiği zaman ilk akla gelen eserlerinden biridir. Kurgu ve kurgunun işlenişi bakımından Stefan Zweig yapıtı olduğu ilk aşamada göze çarpan özelliklerinden biridir. Yazarın diğer eserlerinde olduğu gibi bu eserinde de psikolojik tahliller ön planda yer alıyor. Tek solukta bitirilen Satranç oldukça ufuk açıcı bir eserdir. Kitapta satrancın nasıl oynandığı değil daha çok satranç oynama yöntemleri üzerinde duruluyor. Bir satranç oyuncusunun psikolojik tahlilinin yapıldığı kitapta, milyonlarca kombinasyon ve rakamın içerisinde yapılan tek seçimin vücut buluşu anlatılıyor.
SATRANÇ KİTABI ÖZET
Hiçlik duygusunun ve ölüm korkusunun yaşandığı kitapta, Kökleri, bağları ve aidiyet duygusu elinden alınmış bir adamın iç savaşını anlatan kitapta Stefan Zweig dünya ile son hesaplaşmasını yaptığı açıkça görülüyor. Satranç, dünya şampiyonu New York’tan Buenos Aires’e gitmek için vapurda yolculuk yapmasıyla kitap başlar. Dünya şampiyonu Mirko Czentovic gmiye binmiştir ve Dr. B onunla tanışmak ve belki bir maç yapmak için çeşitli girişimlerde bulunur. Olayların akışı tahmin edilemez ve kontrol edilemez bir noktaya gelmiş ve bu iki ana karakter etrafında kurgulanmıştır. İki farklı karakter ve iki farklı psikolojik tahlilinin anlatılır.
Satranç, Czentovic ile Dr. B’nin satranç maçının anlatıldığı kitapta, Mikro Czentovic adındaki bu şampiyon Slovenyalı yoksul bir denizcinin oğludur. MC. Connor ise zengşn petrol yatakları olan bir adamdır. Mc. Cannor Mirko Czentovic’le ücreti karşılığında bir parti satranç oynamayı istemektedir. Dr. B başlangıçta sadece Czentovic’le tanışmak ister. Dr. B oyun sırasında Mc. Cannor taktikler vererek oyunun berabere bitmesine neden olur. Czentovic, skoru bu şekilde değiştirebilen Dr. B ile satranç oynak ister.
Stefan Zweig, sihay ve beyaz taşların mücadelesi adı altında iyi ve kötünün savaşını satranç tahtasında yansıtır. Arka planda ise yazarın zihnindeki Avrupa ile Hitlerin mücadelesi anlatılır. Dr. B’nin zekası diğer konulara karşı yetersizken kurallara ve hamlelere olan bağlılığı ve kurnaz hamleleri satranç oyununda onun ne kadar usta olduğunu gösteriyor. SS subayları tarafından tutuklanan Dr. B bir odaya yerleştirilir ve burada kendi kendine terkedilir. Hapishane koşullarında kendini oyalamak için satranç oyununa tutunur ve kitapta geçen her oyunu ve her hamleyi hücresinin içinde kendi kendine oynamaya devam eder.
Dr. B. hayata tutunmak amacıyla başladığı satranç oyununda fark etmeden ustalaşır ve ancak bu durum zaman geçtikçe kendisine zarar vermeye başlar ve psikolojik olarak çöküntü yaşar. Zihnindeki satranç hamleleriyle oyalanan Dr. B sinir krizi geçirir ve kaldırıldığı hastanede doktorun yardımıyla özgürlüğüne kavuşur. Dr. B. Czentovic ile yaptığı ilk oyunu kazanır İkinci oyunu oynamaya başlar ancak hiçlik duygusunun açığa çıkmasından dolayı yaşadığı acı durumlar ağır basar ve kendisini kaybederek oyunu tamamlayamaz.
SATRANÇ KİTABI İNCELEMESİ
Stefan Zweig satrancın “Bütün karşıt çiftlerin bir kerelik birleşimi” olduğunu tanımlar. Hunharca öldürmenin bile vatan sevgisi adı altında yumuşatıldığı ve savaşın kabul edinilemez olduğu kitapta işlenen en temel konulardan biridir. Kitaptaki ana karakter yaşadıklarından dolayı bastırılmış duyguları satranç oyunu ile açığa çıkar. Siyah ve beyazın çarpışmasının yaşandığı satranç tahtasında hem zihni çarpışma hem de savaş sahnesi resmi çiziliyor.
Büyük bir ikilemin ve zıtlıkların yaşandığı Satranç kitabında, dünya tarihini değiştiren oyun ve taktikler de bir arada veriliyor Satranç tahtasını oyuncularını ve araçlarını kullanarak insanı derinden etkileyen hiçliği sarsıcı bir etkiyle anlatmayı başarıyor. Dr. B. erdemi, insanlığı, kibarlığı ve medeniyeti simgeliyor buna karşın, Czentovic ise kibri kini, öfkeyi, hırsı ve totaliter ve otoriter rejimi ifade ediyor. Sonuçta ise Dr. B. Czentovic’na karşı bir galibiyet elde edememiştir.
