Emekli adaylarını ilgilendiriyor: Sistem kökünden değişiyor

2008’de yapılan reform ile beraber tek bir çatı altında toplanan sosyal güvenlik kurumları arasında şu ana kadar norm birliğine varılamamıştı. Ancak SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı adı verilen bu sigorta kollarına bağlı olan vatandaşları ilgilendirecek önemli bir gelişme yaşandı. Buna göre emekli olmak isteyen milyonlarca vatandaşlı ilgilendiren emeklilik sisteminde önemli bir değişiklik yapılacak. Böylelikle tüm sigorta kolları arasındaki farklılıklar giderilecek ve tek bir emeklilik sistemi olacak.

Sistem kökünden değişiyor

Bağ-Kur, SSK ve Emekli Sandığı mensuplarının emekli olmak için bekleme süreleri ve prim gün şartları farklılık gösteriyor. Yine emekli maaşı hesaplanırken de farklı hesaplama sistemleri uygulanıyor. Şimdi tüm bu farklılıkların giderilerek tek bir emeklilik sistemi ve şartları olması sağlanacak.

Prim günü farkı ciddi bir sorun

EYT konusunda çalışmalarda sona gelindiğini kaydeden Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, “Çözülebilecek sorunları hemen çözmemiz lazım. Prim gün sayısındaki farklılık ciddi bir sorun. Bunu eşitlememiz lazım. Bunu eşitleyecek bir düzenlemeyi yapacağımızı size söyleyeyim. Burada emekliliği hak etme şartlarını standardize etmemiz lazım. Bu hem farklı mesleklerde çalışan insanlar arasında adaletsizlik duygusunun oluşmasını ortadan kaldırır hem de devletle toplum arasındaki güven duygusunu güçlendirir. Çalışma Bakanlığı her insanımızın yanındadır” diye konuştu.

Dün de konu hakkında bir açıklama yapan Bakan Bilgin, ‘’EYT ile ilgili yaşanan sorunun yaşla ilgili olduğunu, emeklilik yaşıyla ilgili çözüm aşamasına geldiklerini söyleyerek EYT dosyasının çözümünün tamamlandıktan sonra kamuoyuyla paylaşılacağını aktardı. Bakan Bilgin, "Onunla ilgili bir çözüm aşamasına geldik. O dosyayı tamamladığımız gün bir basın toplantısıyla ya da başka bir şekilde kamuoyuyla paylaşacağız" dedi.

Prim gün sayısı düşürülecek

Bakan Bilgin’in açıklamalarının ardından SGK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı kapsamındaki EYT’lilerin prim gün sayılarının nasıl eşitleneceğini merak edilirken, 5000 prim günü olanın da 9000 bin prim günü olanın da EYT’ye dahil edileceği ancak; maaş hesabında ise prim günü farklı olan kişilerin farklı emekli maaşı alacağı ifade ediliyor. Edinilen son bilgiye göre ise prim eşitlemede prim gün sayısının artmayacağı ve Bağ-Kur’luların istenilen prim gün sayısında aşağıya çekilmesi söz konusu olacak.

Staj ve çıraklık da emeklilik kapsamında alınacak

Stajyer ve çırakların işe başlama tarihlerinin emeklilikte geçerli olacağına da kesin gözüyle bakılıyor. İşe başlama tarihi 8 Eylül 1999 olan stajyer ve çıraklar için 18 yaşa dikkat edileceği ifade ediliyor. Staj süresi sigortalılık süresinin tamamlanması açısından önemli olacak.

Üç döneme ayrılacak

EYT'lilerin emekli oldukları tarihte primlerine ve kazançlarına göre maaş belirlenecek. Buna göre üç dönem esas alınacak. 1999 öncesi 1999 ile 2008 arası ve 2008 sonrası dönem değerlendirilerek üç ayrı hesaplama yapılacak. Bu üç hesap birleştirilerek emekli maaşı ortaya çıkartılacak. Kapsam ve emekli olacak kişi sayısı belli olduktan sonra yine maliyet de hesaplanacak. Böylece ödenecek maaşların miktarı ve bütçeye maliyeti de ortaya çıkmış olacak.

Prim eşitleme işlemleri üç ayrı dönem ele alınarak gerçekleştirilecek. 

Birinci dönem 8 Eylül 1999 öncesi

8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olmuş bir SSK'lı için prim gün şartı 5.000 bin ile 5.975 gün arasında değişiyor.

Burada Bağ-Kur'lu için ise kadınlarda 7.200 gün erkeklerde 9.000 gün olarak uygulanıyor.

Bir eşitleme söz konusu olduğunda Bağ-Kur'lular için de 5.000 ile 5.975 gün arasında bir prim şartı getirilmesi söz konusu olacak.

İkinci dönem 1999-2008 arası

Bu dönemde ise SSK'lılarda prim gün şartı kadın erkek ayrımı olmadan 7.000 güne çıkartıldı.

Bağ-Kur'da ise erkeklerde 9.000 gün kadınlarda ise 7.200 gün olarak uygulanmaya devam ediyor.

Bir eşitlenme söz konusu olduğunda ise Bağ-Kurlular için de kadın erkek ayrımı olmadan prim gün sayısı 7.000 güne indirilecek.

Üçüncü dönem 2008 sonrası

Bu dönemde ise SSK'lar için prim gün sayısı kadın erkek ayrımı olmadan 7.200 güne çıkartıldı.

Bağ-Kur'da ise yine kadınlar 7.200 erkekler ise 9.000 gün şartıyla emekli olmaya devam ediyor.

Burada bir eşitleme söz konusu olduğunda ise yine Bağ-Kur'lularda da kadın erkek ayrımı olmadan prim gün sayısı 7.200 gün olarak uygulanacak.

Son 3.5 yıl kuralı kalkacak mı?

Bağ-Kur ve SSK arasında emeklilik için gerekli prim şartı eşitlendiğinde son 3.5 yıl kuralının da kalkması gündeme gelebilecek. Mevcut durumda sigortalılar farklı kurumlarda çalışmışlar ise son 7 yıllık sigortalılık süresinde hangi kurum fazla ise emeklilik o kurumun şartlarından yapılıyor. Burada şartlar eşitlendiğinde sigortalıların artık 3.5 yıl farklı bir kurumda çalışma zorunluluğu da ortadan kalkmış olacak.

EYT kapsamındakileri de ilgilendiriyor

Birçok EYT'li farklı kurumlarda çalıştığı için prim sorunu yaşarken bu sayede tek bir prim sistemi ile emeklilik hesaplaması yapılacak. 8 Eylül 1999 öncesindeki yasaya göre EYT'liler SSK'da 5000 gün ile emekli olabilirken Bağ-Kur'da bu rakam erkeklerde 9.000 gün kadınlarda 7.200 güne çıkıyor. Bağ-Kur'luların da diğer SSK'lı EYT'liler gibi daha az primle emekliliği söz konusu olabilecek.

Ekim ayında Meclis’e sunulacak

EYT yasasının Ekim ayında Meclis’e sunulması planlanıyor. Konunun Meclis’e taşınmasının ardından 2023 yılı bütçesinin belirlenmesiyle Ocak ayında yürürlüğe gireceği belirtiliyor. Sayıları 6 milyonu aşkın EYT’linin ocak ayında yasa çıktıktan sonra yapacakları emeklilik başvurusu sonrası Şubat ayında ilk maaşlarını alması bekleniyor.