Bu Ülke, Işık Doğudan Gelir gibi kitapların yazarı Cemil Meriç hayatı ile merak konusu. Peki, Cemil Meriç nereli, eşi kim, ne zaman ve nasıl öldü, eserleri nelerdir, edebi kişiliği nasıldır, ne zaman kör oldu?
Usta Türk yazarlarından birisi olarak kabul edilen Cemil Meriç’in tam adı Hüseyin Cemil Meriç’tir. Okumayı henüz 4 yaşında iken söken Cemil Meriç, lise yılları içerisinde bir yazısında hocalarını eleştirmesinden kaynaklı 12’nci sınıfta liseden ayrılmak durumunda kalmıştır. İşte bilinmeyenleri...
KİMDİR?
Tam adı ile Hüseyin Cemil Meriç, Birinci Balkan Savaşı devam ederken tarihinde Meriç nehri yakınlarında bulunan Dimetoka'dan Antakya'ya göçmüş bir ailenin çocuğu olarak 12 Aralık 1916 tarihinde Reyhanlı ilçesinde dünyaya gelmiştir.
Okumayı 4 yaşında söken, ilk ve orta öğrenimini Arapça, Fransızca, Kur'an, tecvit, ahlak eğitimi de almış olduğu Reyhanlı Rüştiyesi'nde tamamlayan ünlü fikir adamı Meriç, bu eğitiminin sonrasında Fransız idaresindeki Antakya'ya giderek Fransız eğitim sistemi uygulamakta olan Antakya Sultanisi'nde eğitim hayatına devam etti.
Meriç, 'Benim üniversitem' ifadesi ile tabi ettiği lisede, Fransız ve Türk hocalardan bir yandan özel dersler alırken öbür yandan da Ali İlmi Fani'nin kılavuzluğunda divan edebiyatını keşfetmeye başladı
'Geç Kalmış Bir Muhasebe' başlıklı ilk yazısı 1933 yılında 'Yenigün' isimli yerel bir gazetede yayımlanan Meriç, Nurullah Ataç ve Reşat Ekrem Koçu'nun da öğretmenlik yapmış olduğu İstanbul'daki Pertevniyal Lisesi'ne 1936 senesinde geçti geçti.
Meriç, bir yazısı içerisinde bazı hocalarını eleştirmesinden ötürü 12'nci sınıfta liseden ayrılmak durumunda kalırken, aynı yıl içerisinde de Nazım Hikmet ve Kerim Sadi ile tanıştı.
İlk çeviri kitabı olan Balzac'ın 'Altın Gözlü Kız' romanı 1943 yılında yayımlanan Cemil Meriç, burslu kabul edilmiş olduğu İstanbul Üniversitesi Yabancı Diller Yüksekokulu'nun Fransız Filolojisi Bölümü'nden 1944 senesinde mezun oldu.
Usta edebiyatçı, 1944 - 1974'te Elazığ Lisesi ve İstanbul Işık Lisesi'nde öğretmenlik, İstanbul Üniversitesi'nde ise Fransızca okutmanlığı görevinde bulundu.
İDAM TALEBİ İLE NE ZAMAN YARGILANDI?
Cemil Meriç, 1938 senesinde çeşitli geçici işlerde çalışma hayatında bulundu. 1939 yılında ise Hatay hükümetini devirmek iddiası ile tutuklanıp Antakya'ya götürüldü. İdam talebi ile yargılanan Cemil Meriç, iki ay sonrasında beraat etti ve Hatay aynı yıl 29 Haziran tarihinde Türkiye'ye katıldı.
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nin Felsefe Bölümü'ne 1940 yılında başlayan usta yazar, üniversiteden çok kütüphanelerde bulundurmasından ötürü bu bölümü bitiremedi.
EŞİ KİMDİR?
Usta yazar Cemil Meriç'in yazıları 1941 yılından itibaren 'İnsan', 'Yücel', 'Gün', 'Ayın Bibliyografyası' dergilerinde yer bulurken, 1942 tarihinde Fevziye Menteşeoğlu ile evlendi ve bunun neticesinde çiftin oğulları Mahmut Ali ile kızları Ümit dünyaya geldi.
GÖRME YETİSİNİ NE ZAMAN KAYBETTİ?
Gözleri 1954 yılında zayıflayan ve başarısız göz ameliyatlarının ardından da 1955 senesinde görme yetisini tamamen yitiren Cemil Meriç, çevresindekilere okutmuş olduğu Fransızca ve İngilizce metinleri sözlü olarak çevirdikten sonra yardımcılarına yazdırdı. Basılmamış olan Fransızca grameri hazırladı, dikte etmek sureti ile makaleler yazmayı sürdürdü.
Eşi Fevziye Hanım'ı 1983 yılında kaybeden, aynı yıl içerisinde beyin kanaması geçirerek sol tarafına felç inen Cemil Meriç'in sağlığında basılan son eserleri 'Işık Doğudan Gelir' ile birlikte 'Kültürden İrfana' oldu.
VEFATI, MEZARI NEREDE?
Cemil Meriç, 13 Haziran 1987 tarihinde, 71 yaşında hayata veda etti. Naaşı Karacaahmet Mezarlığı'na eşi Fevziye Hanım'ın yanına defnedildi.
ESERLERİ VE ÖDÜLLERİ
- İnceleme
Hind Edebiyatı (1964),
Saint Simon İlk Sosyolog, İlk Sosyalist (1967),
Bu Ülke (1974)
Umrândan Uygarlığa (1974),
Bir Dünyanın Eşiğinde (1976),
Işık Doğudan Gelir (1984),
Kültürden İrfana (1985)
- Deneme
Mağaradakiler (1978),
Bu Ülke (1985)
- Günlük
Jurnal (1992)
- Diğer Kitapları
Kırk Ambar (1980),
Bir Facianın Hikayesi (1981),
Sosyoloji Notları ve Konferanslar (1993)
- Cemil Meriç Ödülleri
Umrandan Uygarlığa (1974) (Türkiye Millî Kültür Vakfı ödülü)
Kırk Ambar (1983) (Türkiye Millî Kültür Vakfı ödülü, Ankara Yazarlar Birliği Derneği'nin Yılın Yazarı ödülü)
