Türkiye'nin patates ambarı olan nevşehir'de özel bir şirket bünyesindeki laboratuvarda yerli ve milli patates tohumları üretimi yapılıyor.
Türkiye'yi kendi patates tohumunu çeşitlendirip geliştirebilen ülkelerden biri haline getirerek çiftçilerin daha fazla verim sağlanabilmesi için ülke toprağı ve mevsim şartlarına uygun tohum üretme hedef ile 2002 senesinde kurulan şirket , yedisi tescilli, 10'u da tescil sürecinde olan 17 yerli patates türü geliştirdi. türkiye'nin ilk yerli mor patatesi "ilkmor" başta olarak "zirve", "doruk", "kutup", "bahar", "kaya", "volkan" ismindeki yerli ve milli patates tohumlarıyla türk çiftçisinin ihtiyacını gideren şirket, "ayaz", "yediveren", "yaprak", "yankı", "yaldız", "maden", "kafkas", "altay", "aydos" ve "petek" ismi konulan tohumları da test aşamalarının peşinden yurt içi ve yurt dışına yollayayacak.
Laboratuvarda uzmanların ince faaliyetleriyle ortaya çıkarılan türler, son senelerde yerli ve milli üretimle ilgili uygulamalar için de türk tohumculuğunun gelişmesi adına ciddi bir adım olarak kabul ediliyor. özel şirketin yönetim kurulu başkanı yakup karahan, aa muhabirine, patates tohumu üretme düşüncesinin nasıl ortaya çıktığını, gösterilen çabanın peşinden geldikleri başarılı neticeleri anlattı.
Türkiye'de, 1990'lı senelerin sonunda meydana gelen patates siğili hastalığı sebebiyle bugün 146 bin dekar alanın patates ekimine kapalı olduğunu ifade eden karahan, yurt dışından türkiye'ye senelerce bilinçli olarak hastalıklı ve kalitesiz patates tohumu yollandığını, bunun da verimi negatif etkilediğini belirtti. avrupa'dan patates tohumu aldıkları dönemde şirket sorumlularıyla yaptığı müzakerede, sağlıklı tohum isteğinin kabul edilmemesinin peşinden yerli tohum üretmek için harekete geçtiklerini belirten karahan, "yabancı firmalar ülkemize en sağlıksız, hastalıklı ve kötü tohumları veriyorlardı. diğer ülkelere kalite yönünde çok iyi tohumlar verilirken bize ne bulurlarsa gönderiyorlardı. bu durumu görünce tohum ithal ettiğimiz firmalara, 'size çok iyi para veriyoruz, bize daha iyi tohum verin' dediğimde, 'git mars'tan al' dediler. bu konuşmanın ardından 2002 yılında karar verip laboratuvar kurdum." diye konuştu.
Gülşehir ilçesinde çalışma yapan laboratuvarın yanında çeşitli şehirlerdeki arazilerde senede neredeyse 140 bin ton patates ürettimi yaptıklarını da belirten karahan, yerli tohum ortaya çıkarabilmek için faaliyetlere başladıkları ilk senelerde ürettikleri tohumlarda bozulmalar olduğunu, fakat vazgeçmediklerini dile getirdi. bugüne dek ar-ge çalışmaları için 10 milyon doların üzerinde harcamaları olduklarını, gayret göstererek verdikleri emeğin karşılığını aldıklarını söyleyen karahan, şu ifadeleri kulllandı: "çok sıkıntılar çektik, ürettiğimiz bitkilerde küflenme oluyordu. ilk yıllarda bir kilo tohum üretemedik. daha sonra yeni bir laboratuvar daha kurduk. çok iyi bir uzman ekip oluşturduk. tohum tescil serfikasyon müdürlüğünün geçen yıl türkiye'nin farklı yörelerinde yaptığı denemelerde verim açısından ilk sıraları bizim ürettiğimiz tohumlar aldı. her sene yeni tohum çeşidi ile tescile başvurarak ülkemize ait patates tohum çeşidi sayısını arttırıyoruz. sadece patates üzerine çalışıyoruz. topraklarımızı çok iyi tanıyoruz. odağımızda, türk çiftçisine kazandıracak çeşitleri ıslah etmek var. çiftçiye kazandırmak için hastalıksız, kaliteli, verimli ve güvenilir tohum sunabilmek çok önemli."
2019'da 16 bin ton tohum sertifikalandırdıklarını, bu sene koydukları hedefin 40 bin ton olduğunun altını çizen karahan, türkiye'de senelik ortalama 90 bin ton patates tohumuna ihtiyaç olduğunu, en kısa zamanda yurt dışından gelen tohum miktarının en aza indirilmesinin hedeflendiğini belirtti. karahan, ağırlıklı olarak anavatanı peru ve öteki güney amerika ülkelerinde yetiştirilen, karbonhidrat, potasyum, c vitamini, folik asit ve demir kaynağı olarak bilinen mor patatesi 15 senelik bir çalışma sonucunda yerli tohum olarak üretmeyi başardıklarını da belirtti. nevşehir tarım ve orman il müdürü okan yılmaz da şirketin yerli patates tohumu üretimi hususunda yürüttüğü faaliyetleri takdirle karşıladıklarını dile getirdi. yerli tohum üretiminin türk tarımının geleceği bakımından mühim olduğunun altını çizen yılmaz, "tarımsal ürünlerin tohumlarında geçmişte yurt dışına bağımlılık oranımız yüksekti. ülkemizdeki bazı kurum ve kuruluşların son yıllardaki yoğun çalışmaları neticesinde hububat, sebze ve diğer ürünlerin tohumlarında yerlilik oranımız her geçen yıl artmaktadır. tarım açısından olumlu buluyoruz. bakanlık olarak da bu çalışmaları destekliyoruz." dedi.
