Rus Hava Kuvvetleri bombardıman uçakları, NATO’nun hava savunma sistemini Karadeniz’den Baltık Denizi’ne ve Kuzey Atlantik’ten delmeye çalıştı.
Rusya’ya ait filo halindeki stratejik bombardıman uçaklarının, birkaç saat içinde dünyanın 6 farklı bölgesinde NATO Hava Sorumluluk Bölgelerini zorladıkları ortaya çıktı. 29 Mart tarihinde gerçekleşen havadaki bu gelişme, NATO (Kuzey Atlantik İşbirliği Örgütü) ittifakının kurulduğu 1949 yılından bu yana Rusya ile havada yaşanan en büyük restleşme olarak tarihe geçti.
Amerika'da Joe Biden'ın başkanlık koltuğuna oturmasıyla NATO ve Rusya arasında patlayan gerilimde sadece altı saatte zirve eşiği aşıldı, dört ayrı noktada savaşın eşiğinden dönüldü. NATO, Rus savaş uçaklarının Kuzey Atlantik, Kuzey Denizi, Baltık Denizi ve Karadeniz'de ittifaka ait jetler tarafından Pazartesi günü durdurulduğunu resmen açıkladı. 6 saatte 10 kere gerçekleşen havada kapışma, bugüne dek kozların paylaşıldığı en büyük olay olarak tarihe geçti. NATO, Rus jetlerinin sivil uçaklara tehdit oluşturduğunu ifade ediliyor.
NATO tarafından yapılan açıklamada Norveç F-16'ları iki Tu-95'in önünü Norveç kıyılarında kesti, birkaç saat sonra iki Tu-160 bombardıman jeti de yine Norveç güçlerince engellendi. Karadeniz semalarında görülen Rus savaş uçakları için Türkiye, Romanya ve Bulgaristan'dan çok sayıda jet havalandı. Kuzey Denizi'nde uçan Rus jetleri için ise İngiliz ve Belçika hava kuvvetleri harekete geçti. Rusya'nın Avrupa'nın göbeğindeki toprağı Kaliningrad yakınlarında, Baltık Denizi'nde havalanan bir Rus deniz devriye uçağının önü ise İtalyan savaş uçakları tarafından engellendi.
NATO, görüntüleri Twitter hesabında olayı Rus uçaklarını önleyen Türkiye, Belçika, İtalya, Romanya, Bulgaristan, İngiltere ve Norveç bayraklarını paylaşarak açıkladı. İngiltere Savunma Bakanlığı'nca hafta başında bir Rus bombardıman uçağının Kuzey Denizi üstünde uçması üzerine Kraliyet Hava Kuvvetleri'ne ait Typhoon jetlerinin havalandığını açıklamıştı. Rus medyası, sadece altı saat içinde pek çok farklı yerde Rus filosunun NATO'nun hava savunma sistemini zorladığını, ittifakın kurulmuş olduğu 1949'dan bu yana havada en büyük restleşmenin yaşandığını yazdı. Son olarak Yunanistan'ın Girit Adası'nda demirleyen Amerika uçak gemisi USS Eisenhower'ın bir Rus denizaltısı tarafından takip edildiği, yine Rus medyasına yansıyan gelişmeler arasındaydı.
İLK KAPIŞMA KARADENİZ'DE
Çanakkale ve İstanbul boğazlarından geçerek Karadeniz'e ulaşan Amerika savaş gemisi Donald Cook, USS Porter ve USNS Laramie'ye katıldı. Amerika ordusu, görevin Rusya'nın giderek daha saldırgan hale gelen hamlelerine yanıt olduğunu açıkladı. Geminin Karadeniz'e açılmasından günler sonra ise nerdeyse şimşek yüklü bulutlar havada çarpışıyordu, Rus savaş uçaklarının tehlikeli manevrası gerçekleşti. Amerika'nın Avrupa Donanma Kuvvetleri'nin Twitter hesabından paylaştığı görüntüde, bir Su-24 Rus jetinin donanma gemilerine yaklaştığı görüldü.
Amerika ordusu, bir hayli alçaktan uçan jetin global sularda seyreden gemilerin yanından geçtiğini duyurdu, Rusya'dan henüz konu hakkında bir açıklama yapılmadı. Washington, geride bıraktığımız yıl Ağustos ayında ünlü bombardıman uçağı B-52'yi Karadeniz üstünde uçurmuş ve bu esnada yine tehlikeli bir yakınlaşma gerçekleşmişti.
ABD'DEN TARİHİ ADIM
Amerika'daki iktidar değişikliği ile beraber iki ay içerisinde Rusya ve Amerika jetleri pek çok yerde karşı karşıya geldi, Biden tarih boyunca ilk defa Kuzey Kutbu için B-1 bombardıman uçaklarını Norveç'e gönderdi. Biden'ın başkanlık koltuğuna oturur oturmaz ilk hamlelerinden biri, ünlü bombardıman uçakları B-1B Lancer'ları Rusya'ya karşı Norveç'e sevk etmek oldu.
CNN INTERNATIONAL DUYURDU
CNN International'ın dünyaya duyurduğu haber resmen doğrulandı, Amerika'nın Avrupa-Afrika Hava Kuvvetleri tarihi anları gösteren resimleri internet sitesinden yayınladı. Amerika'da 20 Ocak'ta başkanlık koltuğuna oturan Joe Biden, görev süresinin ilk ayı dolmadan Rusya'ya rest çekti ve ünlü B-1B Lancer bombardıman uçaklarını Norveç'e gönderdi.
B-1B'lerin Norveç'e sevk edileceğini ilk defa haberleştiren CNN, Amerika Başkanı Joe Biden'ın Rusya'ya açık bir biçimde mesaj verdiğini aktarmıştı. Uluslararası kanalın Pentagon muhabiri Barbara Starr, şimdiye kadar kutuplardaki askeri görevlerin çoğu zaman İngiltere tarafından icra edildiğini, Amerika'nın Rusya'nın olası saldırganlıklarına karşı hızlı cevap vermek için harekete geçtiğini bildirmişti. Kuzey Kutbu'na kuş uçuşu yaklaşık 3 000 km uzaklıktaki hava üssüne konuşlanacak dört bombardıman uçağının görev bölgesi, kutup dairesi ve Rusya'nın kuzeyindeki global hava sahası. Amerika Hava Kuvvetleri Sekreteri Barbara Barrett, Donald Trump'ın başkanlığı sürerken geçen yaz aylarında Rusya'nın Kuzey Kutbu'na füze sistemleri ve hava varlıkları konuşlandırdığını açıklamıştı.
RUS DENİZALTILARI BUZLARI KIRDI
NATO ile Kuzey Kutbu için karşı karşıya gelen Rusya, Mart ayı sonlarında tatbikata girişip nükleer füzelerle donatılan üç denizaltıyı bölgeye göndererek Amerika'ya yanıt verdi. Rusya Savunma Bakanlığı'nın Twitter hesabına sabitlenen görüntülerde, üç nükleer denizaltının Kuzey Kutbu'nda buzları kırarak yüzeye çıktığı görüldü.
Rus medyası söz konusu adımı çok büyük bir zafer olarak sayfalarına taşırken, denizaltıların ilk defa aynı anda 1,5 metre kalınlığındaki buzları paramparça ederek yüzeyde göründüğü aktarıldı. Kuzey Kutbu'nda 20 Mart'tan bu yana süren Umka-21 adlı bir tatbikata yüzlerce asker katılıyor ve bölgedeki hava sıcaklığının eksi 30 dereceyi bulduğu rapor ediliyor. Rus denizaltılarının buzları kırmasından birkaç gün sonra ise, gerilim biraz daha güneye, Kuzey Denizi'ne taşındı. İngiliz medyası, Rus jetlerinin Kuzey Denizi'nde durdurulduğunu 'son dakika' olarak duyurdu.
REKABET KUZEY KUTBU'NA KAYDI
Amerika Savunma Bakanlığı Pentagon, Rusya'nın kutup dairesini askerileştirmesinden ve doğal kaynaklara ulaşıp muhtemel erişim rotalarını kapatmasından ciddi şekilde endişe duyuyor.
Yer altındaki askeri tesisleri de imha edebilecek nükleer füze ve bombalar taşıma kapasitesine sahip B-1'ler, Amerika tarafından önceden Kuzey Kore'ye gözdağı vermek için uçurulmuş ve söz konusu adım dünyada büyük ses getirmişti.
BUZLAR ERİYOR, DEVLER SAHNE ALIYOR
Peki, devler neden Kuzey Kutbu'nda kozlarını paylaşıyor? Kuzey Kutbu'ndaki sıcaklıklar global ortalamanın iki katından fazla artıyor ve buz yığınları eridikçe, yeni ortaya çıkarılan maden kaynakları ve ticaret yolları üstünde hak iddia etmek isteyen global süper güçler arasında da rekabet kızışıyor. BBC Dünya Servisi'nden Will Robson, askeri üs sayılarındaki artış, füze testleri ve askeri tatbikatların bölgenin istikrarını tehdit etmesiyle birlikte Rusya ile Amerika arasındaki gerginliğin tırmanışını BBC Sounds'taki Pusula programının ''İklim Savaşları'' serisi için inceledi.
Ayrıca, Çin'in kendini Kuzey Kutbu'na komşu bir devlet ilan etmesi, bu alanda büyük bilimsel yatırımlar yapmasıyla bu savaşa nasıl dahil olduğunu araştıran Robson, ''Bölge yeni bir Soğuk Savaş alanı mı olacak?'' sorusunu soruyor.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de ülkesinin bölgede talep ettiği toprak yüzeyinin altında 30 trilyon dolarlık petrol olduğunu ifade etti.
Amerika'da hazırlanan bir rapora göre Rusya'nın mevcut Kuzey Kutbu planları arasında 10 arama ve kurtarma istasyonu, 16 denizaltı limanı, 13 hava alanı ve 10 savunma sahası açılması yerini alıyor. Katarzyna Zysk, Rusya'nın bölgeyi kontrol etmeye odaklanan kara kuvvetlerini güçlendirdiğini söylüyor. Malte Humpert ise inşası süren bir çok yapının Soğuk Savaş'ı yeniden canlandıran üsler olduğunu vurguluyor:
''Bunu yaparken Rusya'nın önceliğinin hipersonik füzelere sahip Kuzey filosunu korumak olduğunu düşünüyorum.''
Fakat geçen sene ilk defa bir MIG 31k Interceptor jetinin, Rus Kutup bölgesinde hipersonik füzesi üstünde bir test gerçekleştirdiği bildirildi. Bu füzeler, ses hızının yaklaşık beş katı hızda hareket edebiliyor ve bu da onların takibini diğer füzelere göre daha zor bir hâle getiriyor.
