Havlıcan mutfaklarda baharat olarak kullanılan bir bitkidir. Havlıcanın son zamanlarda sağlığa ve cinselliğe olan yararları sık sık gündem de yer almaktadır. Havlıcan beyaz ya da pembe çiçekler açan bir bitkidir. Bu bitki kurutularak baharat haline getirilmektedir. Peki, havlıcan nedir? Havlıcan ne işe yarar? Havlıcan nerede yetişir?
Zencefilgiller ailesinden köksapları baharat olarak kullanılan çok yıllık bitki türü olan havlıcan görünüşü ile zencefili andırmaktadır. Acımsı bir tada sahip olan havlıcan sağladığı yararlar ile tıp alanında kullanılmaktadır.
Havlıcan bitkisinin anavatanı Hindistan, Güneydoğu Asya ve Laos'tur. Havlıcan günümüzde en çok Güneydoğu Asya ülkelerinde yetiştirilmekle birlikte, bu coğrafyanın mutfak kültüründe ve geçmişte Ortaçağ Avrupa mutfağında yaygın olarak kullanılmıştır. Havlıcan baharat olarak Güneydoğu Asya ve Endonezya’nın yöresel mutfaklarında sıklıkla kullanılmaktadır.
Havlıcan, geleneksel tıpta çeşitli rahatsızlıklara çare olarak kullanılmaktadır. Bilimsel çalışmalarda da yer alan havlıcan tıp dünyasında da yer almaktadır. Havlıcan kökü, hastalıklar ile savaşan hücreleri zararlı serbest radikallerden koruyan zengin bir antioksidan kaynağı olan bir bitkidir.
Havlıcan bilhassa iyileştirilmiş hafıza ve düşük kan şekeri ve LDL (kötü) kolesterol seviyeleri gibi sağlık yararlarıyla bağlantılı bir grup antioksidan olan polifenoller açısından bir hayli zengindir. Polifenollerin ayrıca kişiyi zihinsel gerilemeye, tip 2 diyabete ve kalp hastalığına karşı koruduğu düşünülmektedir. Havlıcan kökünün iki yakın akrabası olan zencefil ve zerdeçal da polifenoller yönünden zengindir ve bu faydalar ile bilinmektedir.
Havlıcan romatizma ve eklem ağrılarını azaltmaktadır. Ödem söktürücü etkiler gösteren havlıcan vücutta ödeme bağlı oluşan şişkinlikleri gidermektedir. Ödem söktürücü olan havlıcan bu özelliğiyle iyi bir idrar söktürücüdür. Havlıcan aynı zamanda iştah açıcı bir etki barındırdığından dolayı kilo almak isteyenlere önerilmektedir. Doğru miktarda kullanılan havlıcan pek çok mide problemine iyi gelmekte ve sindirim sistemini düzenlemektedir. Baş ağrılarının azalmasına destek olan havlıcan baş dönmelerine de doğal bir çözümdür.
Bağışıklık sistemini güçlendiren havlıcan grip, nezle gibi hastalıklara yakalanma riskini azaltmakta, var olan hastalıkların ise daha hızlı iyileşmesine destek olmaktadır. Aynı zamanda havlıcan iyi bir balgam söktürücüdür. Düzenli kullanımında ağız kokusuna çözüm olan havlıcan aynı zamanda ağız içinde meydana gelen ve aft ismi verilen yaraların da hızla iyileşmesine destek olmaktadır.
Havlıcan hakkında yapılan araştırmalar havlıcanın erkek doğurganlığını artırabileceği yönündedir.
Hayvanlar üzerinde gerçekleştirilen bir çalışmada, havlıcan ekstresi verilen fare deneyinde sperm sayısı ve hareketliliğinin artış gösterdiği gözlemlenmiştir.
Ek olarak, düşük sperm kalitesine sahip olan 66 erkekte gerçekleştirilen bir çalışmada, havlıcan ve nar meyvesi özü içeren günlük bir takviye almak, plasebo grubundakilerde yüzde 20'lik bir artışa kıyasla, sperm hareketliliğinde yüzde 62'lik bir artış yaşamıştır.
Bu bulgu ilginç olsa da etkinin havlıcan kökü mü yoksa nar meyvesi özünden mi kaynaklandığı henüz net değildir. Havlıcanın erkek doğurganlığı üzerindeki etkilerini doğru aktarmak için daha fazla insan araştırmasına ihtiyaç duyulmaktadır.
