Deli balın ölçüsü çok önemli dikkat edilmezse zehre dönüşüyor!

Deli balın kullanımı milattan önce 400'lü yıllara dayandığı belirtiliyor. Deli balın sağlık açısından hem faydaları hem de zararları mevcut. Kalbi yavaşlattığını ve tansiyonu düşürdüğünü söyleyen uzmanlar, bu bal türünün diğer bal ile karıştırılmaması gerektiğini vurguluyorlar. Aksi takdirde istenmeyen sağlık sorunları ortaya çıkabilir.

Deli bal kullanımında ölçü önemli!

Eski tıp yöntemlerini araştıran ve buna yönelik çalışmalar kaydeden ayrıca deli bal üzerine birçok deneysel ve birçok klinik çalışmaları bulunan Kanuni Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi Prof. Dr. Süleyman Türedi, balın kullanımının milattan önce 400'lü yıllara dayandığını ifade ediyor. Ölçüsüz deli bal kullanımının zehirlenmelere hatta ölümlere sebebiyet verebileceğini söylüyor.

Deli bal zehirlenmelere yol açabilir!

Deli balın sağlık açısından da birçok fayda sağladığına değinen Türedi, konuya ilişkin şunları söyledi: ‘‘Bu çiçeklerden elde edilen ballar, grayanotoksin içerdikleri için bunlar 'deli bal' olarak adlandırılıyor. Karadeniz Bölgesi'nde her bal grayanotoksin miktarına göre değişir. Dolayısıyla her bal 'deli bal' olarak isimlendirilmez. Çok düşük miktarda olduğunda gerçekten olumlu etkiler de görülebilir ama yüksek miktarlarda olduğunda, ki; o zaman hayatı tehdit edecek kadar sıkıntıya yol açabilir. Karadeniz Bölgesi'ndeki ballar genel olarak en kaliteli ballarsa da 'Deli bal' konusunda dikkatli olunması lazım. Çünkü hayatı tehdit eden, insanların ölümüne kadar yol açabilen zehirlenmelere yol açabiliyor. Fazla tüketilmesi durumunda, özellikle kalpte yavaşlama ve tansiyonda düşmeye yol açıyor. Alınan miktara göre değişkenlik göstermekle beraber, kalbin durması, insanın hayatını kaybetmesine kadar götürebiliyor. Erken dönemde tedavi edilirse nispeten kolay sayılabilir ama bazen ilaç tedavisine yanıt vermeyen işte kalbe pil takmaya kadar gidebilecek daha komplike tedavilere gerek gösterebiliyor.’’

Peki deli bal nasıl anlaşılır?

Deli bal nasıl anlaşılır? sorusu Türedi’ye yöneltildiğinde şu bilgileri aktarıyor: ‘‘Yerel halk 'deli bal'ı biliyor, tanıyor. Daha koyu daha böyle acımsı tatlı, boğazı yakan, kestane balı kıvamında formu var. Arıcılar satarken 'deli bal' şeklinde satarlar. Piyasada bulma ihtimaliniz var. Kullanıcılar da bunu bilir; yani normal bir bal gibi böyle ekmeğin üzerine sürüp kaşık kaşık günlük tüketilebilecek falan bir şey değil. Günlük bir çay kaşığı bile alınması insanda bu hayatı tehlikelerinin oluşmasına yol açabilir. Alternatif tıpta kullanıyor, bağışıklığı artırma yönünde, cinsel güç artırıcı olarak kullanılabiliyor, ağrı kesici tansiyon düşürücü falan birçok böyle farklı kullanım alanları söz konusu. Ama aslında her şeyin fazlası bir zehir. Tabii ki tedbirli olunması gerekir.’’

Ballar uygun kullanıldığında şifaya dönüşüyor!

Bir arkadaşıyla beraber deli balın dozu üzerinde çalışmalar yaptıklarını ve yeri geldiğinde ilaca dönüşebildiğini belirten Türedi, sözlerini şu şekilde sürdürdü: ‘‘Elbette ki bazı olumlu etkilerini gördükleri için tüketiliyor. Bu balın satışına yönelik kısıtlamaların getirdiği olumlu sonuçlar oldu. Konuyla ilgili arkadaşlarımızla deneysel çalışmalar yaptık. Belirli dozlarda bunların olumlu, gerçekten etkilerinin olduğu da görüldü. Bu bal, bir nevi ilaç, bir nevi zehir. Burada denge ve ölçü önemli. İlaç olarak kullanırken aynı zamanda büyük bir riski de göz önüne almış oluyoruz. En önemli tavsiye şu: 'deli bal' olmasına gerek yok, bölgedeki kullanıma uygun üretilen tüm ballar aslında uygun kullanıldığında bir şifa. Kanser hastalığı tedavisinde olumlu etkileri olduğu yönde net bilgiler var. 'Deli bal' tüketilmesinde riskler var bence bundan kaçınmakta fayda var.’’

‘‘Kahvaltılık bal gibi kaşıklayamazsınız’’

Karadeniz Bölgesi’nde arıcılık yapan Osman Çakır, şifa kaynağı olarak tanımladığı 'deli bal'ın bilinçli tüketilmesi gerektiğinin altını çizerek, ‘‘Müşterilerim geldiğinde bu baldan tatmamışsa, kendilerine uyarılarda bulunuyoruz. Eğer tansiyon hastası değilse en fazla 1 tatlı kaşığı olarak tüketilmesi yönünde uyarıyoruz. Çok fazla tüketildiğinde bu nabız ve tansiyon düşüklüğüne neden olup, inanları hastanelik edebilir. Soğuk algınlığı başta olmak üzere pek çok hastalığa şifa kaynağıdır. Bu bal, kahvaltılık bir bal değildir, bu şifa içindir. Cüzi kullanımda fayda sağlar. Fazlası da zarara dönüşebilir’’ şeklinde konuştu.

Neye deli bal denir?

Akşam gazetesinden ulaşılan bilgilere göre, Avrupa’da doktorun bilgisi dahilinde tansiyon düşürücü olarak kullanılan deli bal, arıların beyaz ormangülü ve Kafkas ormangülü çiçeklerinden elde ettiği, halk arasında 'bal tutması' denilen olaya (deli bal zehirlemesi) sebep olan arı ürünü. Halk arasında 'tutan bal' da denilir. Ormangülleri türleri, Türkiye'de Karadeniz ikliminin görüldüğü deniz seviyesinde 3 bin metre yüksekliğe kadar olan bölgelerde yetişir. Deniz seviyesinde mayıs ayında açan çiçekler yüksek alanlarda yaz süresince açıktır. Dalı, yaprakları, çiçekleri de zehirli olan bitkiye halk arasında kuzu katili, dana katili de denilmektedir. Deli balı alışkın olmayan kişilerin az miktarda tüketmeleri bile sağlık sorunları oluşmasına neden olmaktadır. 

Ölçüsüz deli bal tüketenlerde oluşan zehirlenmenin belirtileri nelerdir?

Acı balın içinde yer alan grayanotoksin maddesi zehirlenmeye neden olduğu uzamanlar tarafından dile getirilmektedir. Belirtileri ise şunlardır; ‘‘Kalp ritmi bozukluğu, boğazda yanma, deride ve gözde kızarma, bulantı, kusma, ağız ve burunda kaşınma, tükürükte artış, bulanık görme veya geçici körlük, baş ağrısı ve dönmesi, ishal, tansiyon düşüklüğü, bilinç kaybı. Bir kaşık bal tüketilmesiyle genellikle 1- 1,5 saat içinde etkileri görülmeye başlanır.’’