İç anadolu bölgesinde bulunan aksaray'ın güzelyurt ilçe merkezindeki aziz gregorius kilisesi, kapadokya bölgesindeki en erken hristiyanlık dönemine ait eserler arasında yer almaktadır. işte kilise camii hakkında merak edilenler…
Tarihi yapı, imparator theodosius tarafından din bilgini aziz gregorius theologos adına 385 yılında yaptırılan kilise, tarihi ve mimari yönüyle ortadaoks alemi için büyük öneme sahiptir.
Kapalı haç planlı yapıda daha sonra önemli değişiklikler yapılmıştır. en önemli değişiklikler ise 1835 yılındaki restorasyon sırasında yapılarak üç nefli, bazikal plana dönüştürülmüş.
1924 yılında güzelyurt'ta yaşayan rumların mübadele ile yunanistan'a göç etmesi sonucu camiye çevrilen kilise, “kilise camii” adını alarak bölge halkı tarafından ibadete açılmış. avlu girişinde yer alan çan kulesi restorasyon sırasında minareye dönüştürülmüştür.
Kilise camii’nin apsisinde bulunan ahşaptan yapılmış ve üzeri kök boyayla boyanmış ikonastisis, kilisenin camiye çevrilmesi sonrası yerinden taşınarak mihrap olarak düzenlenmiş. ahşap oymacılığının en güzel örneklerinden biri olan bu eserin yanı sıra, rus çarı ıı. nikola tarafından gönderilen ahşap anbon da ikonastasis’i tamamlar nitelikte.
Kilise camii'nin bahçesinde şapel, misafirhane, depo, fırın ve şifalı olduğuna inanılan ve 35 basamak merdivenle inilen yer altı suyu ‘ayazma'sı bulunmakta.
Ortadoks mezhebinin kurucularından aziz gregorius'un yaşadığı güzelyurt manastır vadisi’nde çok dayıda din adamı yetiştirmiş.
“küçük ayasofya” olarak da bilinen kilise camii, bölgede yaşayan hristiyanlar için her zaman önemli bir din merkezi olmuştur.
