Dul maaşının sadece kadınlara ödendiğine dair oluşan yanlış algı, birçok kişinin dul maaşı alamamasına neden olmaktadır. Dul maaşı hem erkeğe hem de kadına ödenen bir maaş türüdür. SGK düzenlemelerinden haberi olmayan vatandalar, dul maaşından faydalanabilmek için araştırmalara başladı.
Dul maaşı cinsiyet fark etmeden ödenen bir maaştır. Dul maaşına engel olan en önemli etken yeniden bir evlilik yapılmasıdır. Ölen eşinin maaşını alan kadınlar gibi erkekler de ölen eşinin maaşını alabilir. Dul maaşını almak için; ölen eşin en az 1800 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi yatırmış olması gerekir.
SSK’lı (4A) olanlar ise en az 5 yıl sigortalı çalışmış olmalıdır. Ayrıca 900 gün prim ödemişse maaş almaya hak kazanır. Dul aylığı alacak olan eşin çalışıyor olması ya da emekli olması durumunda dul aylığında belli oranda kesinti yapılır. Dul maaşı alacak olan erkek çalışıyorsa ya da emekliyse ölen eşinin maaşından yüzde 50 oranında dul maaşı alır. Eğer çalışmıyorsa ya da emekli değilse de ölen eşinin maaşının yüzde 75’ini dul maaşı olarak alır. Yani kişi, mevcut maaşına ek olarak ölen eşinden de dul maaşı alarak çift maaş almaya hak kazanıyor.
Ölen eşinden dolayı dul aylığı alan bir kişinin maaşının kesilmesinin başlıca nedeni yeniden bir evlilik yapmasıdır. Evlenmeyen eş ömür boyu maaş alabilmektedir.
Ölen eşin herhangi bir Emekli Sandığı’na tabi olması durumunda, erkeğin de memur veya memur emeklisi olması durumunda; erkek eş yüzde 50 oranında dul maaşı alır. Eşi ölen erkek SSK ve BAĞKUR’lu ise, ölen eşinden aylık bağlanan çocuğu da yoksa yüzde 75 oranında dul maaşı alır. Bu haklar için ölen eşin en az 5 yıl memuriyet yapmış olması gerekir.
Anne ve babası ölmüş olan bir erkek, 18 yaşına kadar yetim maaşı alır. Öğrenimine devam ederse de 25 yaşında kadar kesintisiz yetim aylığı alır. Erkek çocuk, çalışmasına engel teşkil eden bir duruma sahipse, yaş şartı aranmadan ömür boyu yetim aylığı alır.
Ölen kişinin, bakmakla yükümlü olduğu ve hiçbir geliri bulunmayan anne babası da ölüm aylığı alabilmektedir. Fakat dul ve yetim aylığı almak için başvuru yapmak gerekmektedir. Ölüm aylığı almak isteyen kişiler; ölüm aylığı talep belgesini doldurarak il ve ilçelerin sigorta müdürlüklerine iletmelidir. Dul ve yetim aylığı, ölen kişinin ölüm tarihinden sonraki ayın başında ödenmeye başlar.
Ölen eşin üzerinden sağlık yardımı almak mümkündür. Hem erkekler hem de kadınlar bu yardımdan faydalanabilir. Çalışmayan eşler, sigortalı çalışmadıkları sürece ölen eşleri üzerinden sağlık yardımı alabilir. Ölen eş üzerinden sağlık sigortası almak için sağlık sigortası primlerini ödeme zorunluluğu yoktur. Kalan eş, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun SPAS (Sağlık Provizyon Aktivasyon) sisteminde ölen eşi üzerinden sağlık aktivasyonunun otomatik olarak yapılmadığı durumlarda, herhangi bir SGK müdürlüğüne başvuru yaparak sağlık aktivasyonunu yaptırmalıdır.