Meslek Seçimi Nasıl Yapılır?

Bir kısmımız ailelerimizin istemiş olduğu meslekleri seçtik, bir kısmımız ise iyi para kazandığımız için sevmediğimiz işlerde çalışıyoruz. Bir kısmımız ise ne yazık ki işimizi sevmediğimiz halde çeşitli bir takım mecburiyetler nedeniyle olduğumuz yerden kımıldayamıyoruz. Peki, doğru bir şekilde meslek seçimi nasıl yapılır? Meslek seçerken nelere dikkat edilmeli?

Bu yazımızın amacı hem yolun henüz başında olan arkadaşlarımıza, hem de işinden memnun olmayan ama ne yapacağını da henüz karar veremeyen kişilere doğru meslek seçiminin nasıl yapılabileceği konusunda fikir vermek.

MESLEK SEÇİMİ NASIL YAPILIR?

Söz konusu durum için ilk iş kendinizi tanıyarak işe başlamaktır. Öncelikle güçlü yönleriniz neler, nasıl bir kişiliğiniz var, nelerden hoşlanırsınız, hangi alanlarda iyisiniz, ilgi alanlarınız, hobileriniz, yetenekleriniz, becerileriniz neler gibi soruları kendinize sorup cevaplandırmalısınız. Hangi mesleği seçmeniz gerektiğini bulmak için kendinizi iyi tanımanız ilk koşuldur. Bu şekilde hangi işin sizi mutlu edeceğini, hangi işin hoşunuza gideceğini ve hangi işin sizi tatmin edeceğini daha rahat bir şekilde seçebilirsiniz.

Mesela hobilerinizi ele alalım. Hobileriniz var mı, varsa neler? Hiç bunları işiniz haline getirmeyi düşündünüz mü? Farz edelim ki bunu başardınız, düşünsenize ne kadar mutlu olursunuz. Keyif aldığınız, sizi mutlu edecek bir şeyler yapardınız ve bir de üstüne para kazanıyorsunuz. Neden olmasın? Spor yapmayı mı seviyorsunuz o halde eğitim alıp spor eğitmeni olamaz mısınız? Çizime ve sanata mı ilginiz var, grafik tasarımcısı olmayı düşündünüz mü hiç? Mutfağa mı ilginiz var, neden bir mekan açıp ellerinizle hazırlamış olduğunuz binbir çeşit ürünleri satmıyorsunuz? Daha bunun gibi pek çok örnek verebiliriz. Hadi biraz düşünün, var mı işe dönüştürebileceğiniz bir hobiniz?

MESLEK SEÇİMİ KAÇ YAŞINDA BAŞLAR?

Bireylerin, hangi mesleğin kendi kişilik yapılarına, ilgi ve becerilerine uygun olduğu hakkında net bir karar vermeleri gerekmektedir. Pek çoğumuz meslek seçimimizin üniversite sınavına hazırlanma aşamasında lise dönemlerinde belirlenmiş olduğu düşünmektedir. Bu oldukça yanlış bir düşüncedir. Eğitim bilimleri ve çocuk gelişimi alanında yapılan araştırmaların ve sunulan kuramların ortak verilerine göre, mesleki gelişimin ilk belirtileri birey henüz 3 ile 5 yaşları arasındayken başlar.

HAYATINIZDAKİ YETENEK VE BECERİLERİNİZ NELER?

Biraz da yeteneklerinize göz atalım. Okul hayatınız süresince hangi alanlarda iyiydiniz hatırlayıp bir gözden geçirin. Ya da okul hayatınız dışında, günlük hayatınızdaki yetenekleriniz ve becerileriniz neler? Mesela bazı kişilerin tamir yeteneği vardır, bazıları dekorasyondan iyi anlar, bazıları dikişte iyidir, bazıları ise arabalar konusunda hem ilgili hem de bilgilidir. Bazı kişilerin ise bu tarz belirgin yetenekleri olmasa da insan ilişkileri iyidir, birileri ile ilgilenmeyi severler ya da birilerine yardımcı olmak hoşlarına gider. Bu ve bunun gibi birçok yerden farklı bir iş fikri doğabilir. Örneğin başkaları ile ilgilenmeyi, birilerine yardım etmeyi seven ve insan ilişkileri iyi olan biriyseniz hemşirelik, yönetici asistanlığı ya da ofis yöneticiliği gibi meslekleri düşünebilirsiniz.

Diyelim ki kendinizi tanımakta, neyi istediğinizi bulmakta, yeteneklerinizi ya da hobilerinizi belirlemekte zorluk yaşıyorsunuz. Bu gibi bir durumda da ailenize, arkadaşlarınıza ya da öğretmenlerinize danışıp, onların fikirlerinden yararlanabilirsiniz. Onların söyleyeceği bir cümle ya da verecekleri bir ipucu kendinizi daha iyi tanımanıza dair büyük yardımcı olabilir.

NASIL BİR ORTAMDA ÇALIŞMAK İSTİYORSUNUZ?

Bir işi sevmenizi sağlayacak etkenlerden bir tanesi de çalışma ortamınızdır. Çalıştığınız yer ve çalışma koşullarınız bu doğrultuda bir hayli önemlidir. Ofiste, belirli saatler dahilinde çalışmak mı, yoksa daha serbest saatler içerisinde çalışabileceğiniz ve bir ofise bağımlı olmayacağınız bir işte çalışmak mı ilginizi çeker?

Bazı kişiler düzeni sever ve her gün aynı saatlerde, aynı yerde olmak onları daha çok tatmin eder. Bazı kişiler ise özgür olmak ister, çalışma saatlerini ve çalışma yerini kendisi belirlemek ister ya da en azından çalışma saatlerinin bir kısmını ofiste bir kısmını ise dışarıda geçirmeyi tercih eder.

FİNANSAL DURUMUNUZU GÖZDEN GEÇİRİN

Elbette işin bir de maddi boyutu bulunmaktadır. Hangi mesleği seçeceğinize dair karar vermeden ya da iş değişikliğine kalkışmadan önce finansal durumunuzu gözden geçirmeniz yararınıza olabilir.

Bazı meslekler özel eğitimlere ihtiyaç duyabilir ve bu tür eğitimler için de yüksek bir bütçe gerekebilir. Fakat bu gibi bir durumda bile hayal kırıklığına uğramamalı ve part-time işler, çeşitli kurumlardan temin edebileceğiniz burslar gibi imkanları değerlendirmeli, hayallerinizin peşinden koşmalısınız.

Aynı değerlendirmeyi hali hazırda bir işte çalışıyor ama iş değiştirmek istiyorsanız da yapmalısınız. Çünkü finansal durumunuz müsait değilse ani bir kararla işinizden ayrılıp, sonrasında istediğiniz mesleği elde edene kadar zor günler yaşayabilirsiniz. Bu sebeple gerçekten mutlu olacağınızı düşündüğünüz mesleği bulduğunuzda maddi durumunuzu gözden geçirmelisiniz. Eğer maddi anlamda bir zorluk yaşamayacağınızı görürseniz, süratle yeni mesleğinize ulaşmak için çalışmalara başlayabilirsiniz.

Eğer kendi işinizi kurmaya karar verirseniz o zaman finansal durumunuzu gözden geçirme konusunda daha da hassas olmalısınız. Çünkü sıfırdan bir iş kurmak genellikle ciddi harcamalar gerektirir. Diyelim ki yıllardır hayalini kurduğunuz cafeyi açmaya karar verdiniz ve bunun için hazırlıklara başladınız. Elinizde ne kadar paranız var, ilk aşamada ne gibi maliyetleriniz olacak, sonrasında ne tutarda sabit ve değişken giderleriniz olacak, yanınızda birileri çalışacak mı, işler istediğiniz gibi gitmezse kendinizi maddi anlamda idare edebilecek misiniz? Bu ve bunun gibi daha birçok soruyu kendinize sormalısınız. Eğer maddi anlamda kendinize güvenir, azminizi ve isteğinizi kaybetmez, iyi bir planlama yapar ve yılmadan çalışırsanız başarı da büyük ihtimalle sizinle olacaktır.

İŞ DEĞİŞİKLİĞİ YAPAMAYACAKLARA BAZI İPUÇLARI

Bazı durumlarda yeni bir mesleğe geçiş yapmak hayal olabilir ve kişi mevcut mesleğine devam etmek zorunda kalabilir. Ancak böyle bir durumda da moralinizi bozmamalı ve hali hazırdaki işinizde mutlu olabilmek için elinizden geleni yapmalısınız. İşte birkaç öneri:

Eğer istediğiniz işte çalışmıyorsanız, iş dışındaki hayatınızda mutlu olmaya çalışın. Ailenizle keyifli zamanlar geçirin, hobiler edinin, seyahatlere çıkın. Harcamalarınızı karşılayacak bir işiniz olduğu için şanslı olduğunuzu unutmayın ve hayatınızın sizi keyiflendiren kısımlarına odaklanın. Eğer çalıştığınız sırada hafta sonu eşinizle tatile çıkacağınız ya da iş çıkışı arkadaşlarınızla bir şeyler içeceğiniz aklınıza gelirse işinize daha kolay konsantre olabilirsiniz.

Rutin işiniz dışında farklı projeler ya da görevler için gönüllü olun. Yeni görevler almak ve yeni şeyler öğrenmek can sıkıntınızı azaltabilir. Böylece hem kendinizi geliştirmiş ve özgeçmişinizi iyileştirmiş olursunuz, hem de işinize renk katarsınız. Ayrıca bu isteğiniz patronunuzun da hoşuna gidecektir.

İş yerinde arkadaşlıklar kurun. Eğer sevdiğiniz, sohbet edebileceğiniz ve bir şeyler paylaşabileceğiniz arkadaşlarınız olursa iş performansınız olumlu etkilenebilir, gününüz daha iyi geçer ve stresiniz biraz da olsa azalır.

Ve son olarak, her ne kadar şu anda olduğunuz yerden kıpırdayamıyorsanız da durumlar ileride bir gün değişebilir. Bu nedenle siz planlarınızı yapmaya devam edin, çalışmayı istediğiniz yerlere CV'nizi gönderin, yeni çevreler edinin ve bu çevrelerle iletişim halinde olun, farklı bir mesleğe geçiş yapmak istiyorsanız o meslekle ilgili daha fazla bilgi sahibi olmaya çalışın, konuyla ilgili kitaplar okuyun, imkanlarınız dahilinde eğitimlere katılın, eğer bir gün kendi işinizi kurmayı hayal ediyorsanız para biriktirmeye çalışın.