Kütüphane Haftası'nda Tarihte İlk Kütüphaneler

Türkiye'de 1964 yılından beri mart ayının son pazartesi gününden itibaren kutlanan Kütüphane Haftası başladı. Peki ilk kütüphane ne zaman ve kimin tarafından kuruldu? Türkler kütüphaneyle ne zaman tanıştı?

30.03.2020-12:57 - (Son Güncelleme: 30.03.2020-12:59) Kütüphane Haftası'nda Tarihte İlk Kütüphaneler

Bugün 2020 yılının Kütüphane Haftası'nın ilk günü...

Coronavirüs salgını nedeniyle tedbir amaçı kütüphanelerimiz kapalı olduğundan biraz buruk geçse de dijital kütüphaneler her türlü kaynağa ulaşmamızı sağlıyor.

Türkiye'de 1964 yılından itibaren mart ayının son pazartesi günü kutlamaya başanan Kütüphane Haftası'nın amacı, öğrencilerde okuma alışkanlığını ve zevkini geliştirmek, kitap sevgisini artırmak, okuyucuların kitaplardan daha çok faydalanmalarını sağlamak ve halkı kütüphanelerin gelişmesi için bilinçlendirmektir. Peki tarihte ilk kütüphane hangisidir? Türkler kütüphaneyle ne zaman tanıştı? İşte detaylar...

İLK KÜTÜPHANE

Asur Devleti Hükümdarı Asurbanipal tarafından Asur İmparatorluğunun başkenti olan Ninova şehrinde M.Ö. 625 yılında kurulan Asurbanipal Kitaplığı ilk kütüphane sayılır. Ninova'da kurulduğundan Ninova Kütüphanesi olarak da anılır. Ninova, Dicle Nehri'nin doğusunda yer alan bir Antik Çağ şehridir. Günümüzde Irak’ta bulunan Musul’un hemen yakınındadır. Asurbanipal kitaplığı, Asur İmparatorluğunun en son ve en büyük kralı sayılan İmparator Asurbanipal tarafından yaptırılmıştır.

Kütüphane kil tabletler ve parşömenlerden oluşmaktadır. Kitaplar çoğunlukla kil tabletlere, çivi yazısıyla yazılmıştır. Asurbanipal, değerli sayılabilecek her kitabın ve belgenin bir kopyasını istemiş ve yazıcılarını dünyanın tüm bilgilerini bir yerde toplamak üzere imparatorluğun çeşitli yerlerine göndermişti.

Asurbanipal Kitaplığı, dönemin sanat, tarih, dilbilgisi, bilim, din ve astronomi gibi bir çok bilgiye ulaşmamızı sağlamıştır. Asurbanipal Kütüphanesi’nden günümüze ulaşmış en değerli sayılan bazı metinler Yaradılış, Gılgamış, Irra, Etana ve Anzu gibi geleneksel Mezopotamya destanlarıdır. Ayrıca el yazmalarının, bilimsel belgelerin ve Bin Bir Gece Masalları’nın ilk örneği olan “Nippur’la Yoksul Adam” gibi bazı halk öyküleri de bu dev kütüphanede günümüze kadar korunabilmiştir.

İLK TÜRK KÜTÜPHANELERİ

İlk Türk kütüphanelerine Orta Asya'da Uygur Türklerinde rastlanmıştır. Karahoça ve Turfan kazılarının sonucunda 30 bin adet yazma eser ortaya çıkarılmıştır. Türkler islamiyeti kabul ettikten sonra kurdukları ilk devlet olan Gazneliler'e ait Gazneli Mahmut'un Büyük Saray Kütüphanesi ise diğer önemli kütüphanedir. Büyük Selçuklu döneminde ise Medrese-i Amidiye içindeki Medrese ve Hatuniye kütüphaneleri ve Aziziye ve Kemaliye kütüphaneleri gibi 10 tane daha kütüphane kurulmuştur.

Anadolu Selçuklu devletinde Konya'da toplanan kütüphanelerden ise birçok islam alimi faydalanmıştır. Sedreddin Konevi Kütüphanesi'nden 61 eser de tarihe meydan okuyarak günümüze kadar ulaşmıştır.

Osmanlılar döneminde kütüphaneler genellikle medrese bünyesinde yer almıştır. İlk medrese kütüphanesi, Osman Bey döneminde İznik'te, ikincisi ise Lala Şahin Bey döneminde Bursa'da kurulmuştur.

Osmanlı Devleti'ndeki bir diğer kütüphane türü ise cami kütüphaneleridir. Camilerdeki bir köşede duran dolapta kaynakların saklandığı kütüphanelerde el yazmasının yanı sıra, hadis, akaid, fıkıf ile ilgili eserler bulunmuştur. Fatih, Şehzade, Eyüp Sultan, Süleymaniye, Beyazıt başta olmak üzere bir çok camide bu tür kütüphaneler yer almıştır.

DNC Medya

bilgi@haber365.com.tr

Kütüphaneler Evlere Taşındı

Online Kütüphane ve Arşivlere İlgi Büyük

YORUM YAZ..

Dikkat! Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, pornografik, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.

Yorumlar

İlk yorum yazan siz olun.