İşçi işveren, ev kadını milyonları çok yakından ilgilendiren haber geldi.
Doğum ve askerlik borçlanmaları her yıl açıklanan asgari ücrete göre belirleniyor. Asgari ücret ile birlikte bu sene zamlandı ve aylık ödeme en az 1.144 liraya çıktı.
ÇALIŞANIN ASKERE GİTMESİ
Ülkemizde bulunan her sağlıklı Türk erkek askerlik görevini yerine getirmek zorundadır. Kısa dönem, uzun dönem ve bedelli askerlikte uygulamalar aynıdır. Kişi ne şartlarda olursa olsun askerlik hizmetini yerine getirecekse 4857 sayılı İş Kanunun 31.Maddesine göre işvereninden tazminatını talep ederek ayrılabilir. 2018 Yılında yürürlüğe giren 7146 sayılı Torba Kanunda kamu personelleri için ‘ücretsiz izin’ uygulanacağı açıklandı. Fakat bu durum insanlarda kafa karışıklığı yarattı. Ayrıca özel sektör işverenleri de ‘seni ücretsiz izinde göstereceğim, tazminat vermiyorum. Git ve gel’ şeklinde personellere cevaplar verdi.
Durum böyle olunca da davalar açıldı ve emsal kararlar alındı. Yargıtay kararları işçi lehine verdi. Askere bedelli, uzun ya da kısa dönemde gitseniz işvereninizden tazminatınızı talep edebilirsiniz. Sadece bedelli askerliğe ücretsiz izin seçeneği de eklenmiştir. Fakat bu durum yine işçinin tercihindedir. Yani işçi isterse işverenine ‘beni ücretsiz izinde göster, çıkışımı yapma’ diyebilir. Bu durumda tazminatını almadan bedelli askerlikten faydalanabilir. İşveren böyle bir teklif sunamaz çübkü böyle bir hakkı yoktur. Askere gidecek personelin kıdem tazminatı 30 gün içerisinde ödenmek zorundadır. İşçi alacakları borçlar kanununa tabidir. Ücretin ödenmemesi durumunda işçi icra takibi başlatırsa işverenin banka hesaplarına kadar bloke koydurabilir. Askerlik bittikten sonra yine aynı kanun maddesine göre işveren bu personeli işe almakla da yükümlüdür. Askerlik hizmetiniz bittikten iki ay içerisinde işverene müracaat etmelisiniz çünkü iki aylık süreyi geçirirseniz işveren sizi işe almayabilir.
ERKEK SİGORTALILARIN ASKERLİK BORÇLANMASI
Askerlik borçlanması erkek sigortalılara 5510 sayılı Kanunun 41.maddesinde tanınmış bir haktır. Devlet size ‘askere gitmeseydin çalışabilirdin, bu nedenle askerlik sürelerini ücreti karşılığında alabilirsin’ demektedir. Devlet ücretsiz yapmak yerine, ücreti mukabilinde size bu süreleri satıyor ancak askerliğe kadar hiç sigortası olmayan kişilere de diyor ki ‘sen askerden sonra sigortalısın, askere gitmeseydin belki de bu sürede sigortalı olacaktın. Sen askerlik borçlanması yaparsan ben senin sigortalılık başlangıcını askerlik süren kadar geriye götüreceğim’ Hal böyle olunca askerden sonra sigortalı olmuş kişilerin de borçlanma yoluyla emeklilik şartları değişebiliyor. Askerlik hizmetinden önce sigortalı olmuş kişilerde borçlanmanın tek avantajı prim günüdür. Yani prim gününüzü tamamlamışsanız askerlik borçlanmasının size katacağı bir şey olmayacaktır.
KADIN ÇALIŞANIN DOĞUM BORÇLANMASI
Kadın sigortalıların doğum borçlanmaları ise 5510 sayılı Kanunda düzenlenmiştir. Belirtilen kanunda kadınlara sigortalılık başlangıcından sonra doğan çocukları için 720 günlük borçlanma imkânı verilmiştir. En fazla doğum borçlanması 3 çocuğa kadar mümkündür. Kadın sigortalıların doğum borçlanması erkeklerdeki gibi başlangıca etki etmemektedir.
