Merkez Bankası'ndan İşçileri İlgilendiren Karar

IMF Türkiye’ye her fırsatta rekabet gücünün yükselmesi için işe alım ve işten çıkarmaların maliyetinin azaltılması gerektiğini gündeme getiriyor. Kıdem tazminatının kaldırılmasına veya azaltılmasına ilişkin arayışların kaynağını da büyük ölçüde IMF’nin bu tavsiyeleri meydana getiriyor. Peki, Merkez Bankası’ndan gelen yorumda ne deniliyor?

HİSTERİ ETKİSİ

Ekonomist Kurmaş Akdoğan, ekonomide geçici dalgalanma dönemlerinde iş güvencesinin sağladığı yarara yönelik görüşlerini, Merkez Bankası internet sitesinde bulunan Merkezin Güncesi’ndeki blog yazısında dile getirdi. Akdoğan, 'Geçici konjonktürel dalgalanmaların kalıcı istihdam etkisi' başlıklı yazısında, ekonomideki geçici daralmaların işgücü üzerindeki uzun süreli etkilerine işsizlikte 'histeri etkisi' olarak değerlendirildiğini açıkladı.

Makalede, toplam talepteki geçici bir düşüşün firmalar tarafından kalıcı olarak algılanması ve bu algının hızlı biçimde işten çıkarmalara neden olması halinde kalifiye işçilerin uzun seneler sonucu biriktirdiği firmaya özgü becerilerin firma açısından işçi ile beraber kaybolacağı ifade edildi. İleride talep tekrar yükseldiği zaman firma kolayca yeni işçi alabilecek olsa bile yeni işçilerin işten çıkartılanların firmaya özgü beceri seviyesine yeniden ulaşmasının zaman alacağı belirtildi.

İşini kaybeden işçilerin ise hızlı bir şekilde iş bulamadıkları durumda iş üstünde öğrenme fırsatını kaybedecekleri, insani sermayelerinin değer kaybedeceği ve tekrar işgücü piyasasına dönmelerinin gittikçe zorlaşacağı ifade edildi.

İŞ GÜVENCESİ HİSTERİ ETKİSİNİ AZALTIYOR

Akdoğan, işe alım ve işten çıkarma maliyetlerinin Türkiye ekonomisinde söz konusu histeri etkisini azalttığını gösterdiğini belirtti. İşçiyi işten çıkarmak maliyetli ise firmaların talebin düştüğüne gerçekten emin olana kadar işten çıkarmaları geciktirebildiğini açıklayan yazıda, bunun da talepteki kısa dönemli düşüşlerin uzun dönemli etkilere neden olmasını önleyebildiği ifade edildi.

Yazıda, çalışırken edinilen insani sermaye birikiminin firmaya olduğu kadar topluma da faydası bulunduğuna vurgu yapılarak, 'İşten çıkarma maliyetlerinin azaltılması kısa zamanda firma lehine görünse de uzun dönemde hem firma hem de toplumsal açıdan olumsuz etkiler yaratabiliyor' ifadeleri kullanıldı.

'GEÇİCİ ŞOKLARIN KALICI HALE GELMESİNİ ENGELLİYOR'

Belirli ölçüde bir iş güvencesinin ekonomide geçici şokların kalıcı hale gelmesini engelleyen yumuşatıcı bir etki sağladığı kaydedilen yazıda, şu ifadelere yer verildi:

'İşgücü piyasalarında esneklik olgusunu artıları ve eksileri ile değerlendirmek gerekiyor. Firmaların işgücü talebini serbest piyasadan karşılarken maliyetlerinin az olması ekonominin şoklara karşı esnekliği açısından tercih edilebilir olsa da, işten çıkarmaların hızlı olmasının ekonomide yaratacağı birikimli etkiyi de dikkate almak lazım.

Politika yapıcılar ekonomideki dalgalanmaların etkilerini yumuşatacak talep yönetimi politikaları uygulamak isteyebilirler. Diğer yandan firmalar, politika yapıcıları kadar geniş bir bilgi setine sahip olmadıkları için, ekonomideki dalgalanmaların kalıcı olacağını düşünüp ani işten çıkarma kararları alabilirler. Bu politikalar firmaya ve işçiye uzun dönemde zararlı olabileceği gibi, ekonominin geneli bakımından kısa dönemli şokların etkisini yükseltebilir ve hükümetlerin uygulayacağı talep yönetimi ya da aktif işgücü piyasası programları gibi politikaların etkisini düşürebilir. Bu açıdan işe alım ve işten çıkarma maliyetlerinin söz konusu politikaların olumlu etkilerinin görülmesi için gerekli olan zamanı kazandıracak yumuşatıcı bir etkiye sahip olabileceğini dikkate almak gerekiyor.'

Son Dakika Ekonomi Haberleri için aşağı kaydırın.