Merkez Bankası Mayıs Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu Yayımlandı

Merkez Bankası geçen ayın fiyat gelişmeleri değerlendirme raporunu paylaştı. TCMB, mayısta enflasyonun yönü üzerinde döviz kurlarındaki yükselişin etkili olduğunu bildirdi.

Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) mayısta Tüketici Fiyat Endeksi'nin (TÜFE) % 1,36 yükseldiğini ve senelik enflasyonun 0,45 puan artarak % 11,39 olduğunu belirtmesinin peşinden Merkez Bankası Mayıs Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu'nu açıkladı.

Rapora bakıldığında, geçen ayın Para Politikası Kurulu (PPK) karar metninde işaret edildiği gibi gıda enflasyonu, bu süreçte işlenmemiş gıda grubunun tesiriyle beraber yükseldi.

Enerji enflasyonu, uluslararası petrol fiyatları ile döviz kurundaki gelişmelere bağlı bir şekilde artarken, tüketici enflasyonunu kısıtlamayı sürdürdü.

Esas mal grubu enflasyonunda TL'deki değer kaybının etkilerine bakıldı. Hizmet enflasyonu da salgına bağlı bir şekilde etkinlikte kesinti olması durumunda kalemler öncülüğünde yavaşlamaya devam etti. Bu görünümde çekirdek göstergelerin meyli  biraz arttı.

Bu süreçte B endeksinin senelik değişim oranı 0,06 puan düşüşle % 11,21, C endeksinin senelik değişimi de 0,39 puan artışla % 10,32 oldu.

Alt kümelerin senelik tüketici enflasyonuna katkılarına bakıldığında, bir önceki aya kıyaslandığında esas mal, gıda ile enerji gruplarının faydaları sırasıyla 0,36, 0,33 ile 0,22 arttı, alkol ve tütün hizmet gruplarının destekleri de sırasıyla 0,35 ile 0,12 puan geriledi.

Mevsimsellikten yalıtılmış verilerle üç aylık verilere bakıldığında B ve C göstergelerinin eğilimleri biraz arttı. Bu süreçte, hizmette görülen eğilimdeki yavaşlama sürerken, esas mal grubu eğilimi arttı.

Hizmet ücretleri geçen ay % 0,73 oranında yükseldi, senelik enflasyon 0,48 puan gerileyerek % 11,28 oldu. Bu süreçte senelik enflasyon, ulaştırma ve haberleşme haricindeki alt gruplarda gerileme görüldü. En dikkat çeken yavaşlama, etkinliği ciddi oranda kesintiye uğrayan lokanta-otel hizmetlerinde görüldü.

Kira senelik enflasyonundaki azalma, nisan ayının peşinden bu dönem de devam etti. Öte yandan, ulaştırma hizmetleri enflasyonunda görülen artışta yolcu sınırlamasına bağlı bir şekilde birim maliyetlerin arttığı şehirler arası otobüs ücretlerindeki yükseliş (% 11,56) etkili oldu.

Başka hizmetler grubunda berber ile kuaför hizmetleri ücretlerinde de benzer sebeplerle aylık temelde yükselişler (sırasıyla % 9,78 ile % 4,70) kaydedildi. Aynı zamanda, bu grupta döviz kuruna duyarlılığı fazla olan bakım-onarım hizmetlerinde bu süreçte de yüksek bir aylık artış görüldü. Haberleşme hizmetlerindeki aylık yükselişte internet fiyatının yansıması gözlendi.

"ENERJİ FİYATLARI TÜKETİCİ ENFLASYONUNU SINIRLAMAYA DEVAM ETTİ"

Temel mal kümesi senelik enflasyonu, mayısta 1,38 puan artarak % 9,26’ya çıktı. Bu gelişmede dayanıklı tüketim mallarıyla giyim ve ayakkabı kolu etkili oldu. Dayanıklı mal kolu fiyatları (altın dışında), otomobil, beyaz eşya ve başka elektrikli ve elektriksiz aletlerin fiyatlarındaki artışla % 2,27 oranında yükseldi.

Bir önceki ay tarihsel ortalamalara göre fazla düşük görülen giyim ve ayakkabı ürünlerinde aylık fiyat yükselişi bu dönemde yüksek ilerledi. Özetle, mayısta esas ürün grubu senelik enflasyonu, TL'deki değer kaybının etkileri ve salgına bağlı etkilerle arttı.

Son iki ay içerisinde gözle görünür bir oranda gerileyen enerji grubu fiyatları, mayısta % 2,13 yükseldi. TL'deki değer kaybı ve uluslararası petrol fiyatlarındaki toparlanmaya bağlı bir şekilde sırasıyla % 6,32 ve % 3,79 oranında artan akaryakıt ve tüp gaz ücretleri, bu dönemde enerji fiyatlarındaki yükselişin sürükleyicileri oldu. Bu gelişmeler  sayesinde enerji senelik enflasyonu 1,93 puan artarak % 5,23'e artmakla beraber tüketici enflasyonunu kısıtlamayı sürdürdü.

Gıda ile alkolsüz içecekler senelik enflasyonu, geçen ay 1,59 puan artışla 12,87 oldu. Senelik enflasyon işlenmemiş gıdada % 10,14'e arttı, işlenmiş gıdada da büyük ölçüde temel etkisiyle % 15,50’ye geriledi. Mevsimsellikten yalıtılmış veriler, işlenmemiş gıda ücretlerinde hem taze meyve ve sebze hem de başka işlenmemiş gıda kolunda artışa dikkat çekti.

Başka işlenmemiş gıda grubunda yumurta ile bakliyat fiyatlarındaki yükselişler ilgi topladı. Bu süreçte, işlenmiş gıda fiyatlarının aylık yükseliş hızı (% 0,76) geçen aylara göre yavaşladı. Bu grupta en gözle görünür yükseliş, martın sonunda kolalı içeceklere yapılan ÖTV yükselişin de etkisiyle alkolsüz içecek fiyatlarında gözlemlendi. Bu gelişmelerle beraber taze meyve ve sebze harici gıdalarda senelik enflasyon biraz geriledi.

Geçen ay tütün mamulleri fiyatları, asgari maktu özel tüketim vergisinin arttırılması sebebiyle % 0,70 ile sınırlı bir oranda yükselse de alkol-tütün ürünlerinde de senelik enflasyon temel etkisiyle düşüşüne devam etti.

Yİ-ÜFE

Yurt içi üretici fiyatları geçen ay % 1,54 arttı, senelik enflasyon geçen senenin aynı dönemindeki fazla bazın etkisiyle 1,18 puan azalarak % 5,53'e geriledi. Bu süreçte döviz kuru gelişmelerine de bağlı bir şekilde petrol ve ana metal dışında imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten yalıtılmış meyli artmayı sürdürdü.

Ana sanayi grupları göz önünde bulundurularak incelendiğinde, senelik enflasyon dayanıklı tüketim malları dışında başka kollarda geriledi. Diğer taraftan, aylık temelde dayanıklı tüketim mallarında belirgin belirgin bir şekilde bütün gruplarda fiyatlar arttı.

Ara malı fiyatlarındaki yükselişte kağıt ürünleri, tekstil ile alakalı alt kollar, plastik ürünler ve demir-çelik; sermaye mallarında da motorlu kara taşıtları ve parçalarıyla aksesuarları ve makineler dikkat çekti. Bu süreçte dayanıklı tüketim mallarında mobilya dışında alt kalemlerde yüksek fiyat artışları takip edilirken, dayanıksız tüketim malı fiyatları et ürünleri, işlenmiş taze meyve, sebzeler ve katı-sıvı yağlar benzeri gıda kalemleriyle basım hizmetleri öncülüğünde arttı.